8. 9. 2023: Резолуція делеґатів XVII. Світового конґресу Русинів

Делеґаты XVII. Світового конґресу Русинів в рамках конґресовых актівностей проїднали, потвердили і выголосили текст Резолуції делеґатів XVII. Світового конґресу Русинів.

Преамбула

Світовый конґрес Русинів (СКР) веце як 32 рокiв здружує русиньскы народностно-културны орґанізації діючі на Словакії, в Польшi, Мадярьску, Хорватії, Румунії, Сербії, Ческій републіцї, на Українї, в Канадї і Споєных штатах Америкы.

Посланём СКР є здружовати і коордіновати дїятeльство русиньскых народностно-културных орґанізацій із вшыткых країн, котры суть добровольныма членами СКР.

Кедьже карпатьскы Русины не мають свою материньську державу, Світовый конґрес Русинів бере на себе компетенції реалізації і репрезентації прав Русинів на основі МЕМОРАНДУМА О ДОВГОДОБІЙ СПОЛУПРАЦІ, підписанoго членьскыма орґанізаціями Світового конґресу Русинів.

Основным цїлём Меморандума о довгодобій сполупраці членьскых орґанізацій Світового конґресу Русинів є декларація сполупраці на МЕДЖІНАРОДНІЙ УРОВНИ і потверджіня взаємной коордінації, при просаджованю сполочных цїлїв выходячіх із Станов обчаньского здружіня СКР.

Стороны меморандума договорили ся на взаємній меджінародній спплупраці і коордінації, котра буде обсяговати слїдуючі области: підпора ініціатів, котры ведуть до узнаня русиньской народностной меншыны в державах світа, де русиньскы комуніты реално жыють, репрезентація і представлёваня сіґнатарьскых орґанізацій Русинів при рїшіню меджінародных вопросів повязаных з русиньсков народностнов меншынов, утримованя сістематічных контактів з меджінародныма і наднародныма орґанізаціями, як і з офіціалныма державами, котры впливають на далшый розвиток русиньской народности у світї.

Світовый конґрес Русинів высловлює єднозначну солідарность і підпору Українї, жебы была годна боёвати проти незаконного вторгненя Росiї.

СКР вітать намагы Европской унії направляти Україну на їй пути европской інтеґрації.

Як повів председа Европской рады Шарлс Мішел: Права особ, котры належать до меншын, суть централныма про фундаменталны цїнности Европской унії, і зато суть частёв Копенгаґеньскых крітерій вступу до Европской унії (решпектованя і охрана меншын).

СКР ясно выражать підпору процесу скоршого приятя Україны як кандідата до ЕУ.

СКР підпорує владу Україны, жебы была способна сповнити вшыткы пожадавкы, котры треба сповнити в змыслї дотриманя правных норм і прав націоналных меншын, якы реалізують ся в ЕУ.

Карпатьскы Русины жыючі на Українї боюють за оброну єй граніць і умерають за Україну, хоць до днешнёго дня Україна Русинів як народность не узнала.

XVII. Світовый конґрес Русинів звертать ся із жадостёв о рїшіня вопросів русиньской народности на Українї, котру посылать представителям влады Україны, влад країн, де жыють Русины, Орґанізації зъєдиненых народів, Рады Европы і Европского парламенту.

Мы, делеґаты і делеґаткы XVII. Світового конґресу Русинів, апелуєме на сіґнатарьску державу Рамкового договора о охранї народностных меншын і Европской харты реґіоналных або меншыновых языків – Україну, жебы свій підпис під договором а хартов перемінила в практіку і в припадї Русинів.

Жебы в слїдуючім списованю жытелїв і Русины на Українї могли ся як лоялны, законопослушны і мірны жытелї своёй державы, котры належать ку народностній меншынї, котры мають свій материньскый язык, приголосити ся ку своїй ідентічности, і были узнаны властями як окрема народностна меншына.

Делеґаты XVII. Світового конґресу Русинів выражають глубоке знепокоїня односно языкового закона приятого на Українї, котрый знижує права народностных меншын на Українї, шкодить творїню прав на слободне узнаня властного русинського языка і писма.

Делеґаты XVII. Світового конґресу Русинів підпорують жадость о право на узнаня русиньской ідентічности на Українї, о їх припознаня за окрему народностну меншыну.

Русины на Підкарпатю (в Закарпатьскій области Україны) мали бы мати вытворене право на освіту в своїм материньскім русиньскім языку, право на розвиваня властной културы, право на інформації посередництвом друкованых і електронічных медій в русиньскім языку, і право на служобне – урядне хоснованя языка і писма.

Пункт 1

XVII. Світовый конґрес Русинів жадать:

1. узнати карпатьскых Русинів за окремый народ і автохтонну народностну меншыну на Українї, признати їм вшыткы права в згодї з меджінародныма договорами, котры Україна підписала (Рамковый договор о охоронї народностных меншын);
2. дати в слдуючім списованю жытелїв на Українї моность ідентіфіковати ся як карпатьскый Русин в офіціалных формуларях (жебы Русины на Українї мали у формуларях списованя жытелїв окрему колонку про свою народность – Русин, і окрему колонку про свій материньскый язык – русиньскый, і жебы были тоты резултаты публікованы окремо, як то є у вшыткых европскых демократічных державах, а не были резултаты врахованы як резултаты субетносу україньского народа);
3. записати карпатьскых Русинів до списку корїнных народів Україны (жебы Україна узнала Русинів на теріторії Закарпатькой области Україны за окремый корїнный народ, в згодї із Законом о корїнных народах Україны 5506);
4. повнити, з боку Україны, обовязкы, котры выходять з Договору о охоронї народносных меншын;
5. зрушыти такзваный „План кроків рїшіня проблем Українцїв-Русинів“ приятый 7-го октобра 1996-го року, котрый не огрожує лем Русинів на Українї, але і в далшых країнах, де жыють.

 

Пункт 2 

Світовый конґрес Русинів высловлює почливость председови Европской рады Шарлсови Мішелови, предсекынї Европской комісії Урсулі фон дер Леєн, презідентцї Словацькой републікы Зузані Чапутовій, презідентцї Венеційской комісії Клер Базі Малаурі, высокому комісарёви Орґанізації про безпечность і сполупрацу в Европі про народностны меншыны Каіратови Абдрахманови за то, же взяли до відомости нашы знепокоїня, же продовжують позорно слїдовати, як по сутї проходять діалоґы з представителями русиньской наростностной меншыны, што до одповідного законодавства, а так само што до выповнїня народностных законів і правил на містній і реґіоналній уровни з боку Україны.

Світовый конґрес Русинів вєдно з інштітуціями Европской унії є приготовелный помагати Українї в реалізації реформ народностных законів, потребных про народностны меншыны.

Світовый конґрес Русинів просить, жебы в менї Русинів інштітуції Европской унії обернули ся до Україны зо жадостёв узнати меншыновы права русиньскій народностній меншынї жыючій на Українї, в дусї европскых штандардів, котры Україна має дотримовати.

Пункт 3 

Просиме Раду Европы прияти базу даных (документів) русинськых цівілных орґанзацій зареґістрованых на Українї за період понад 30 років, котры документують жадости о узнаня русиньского народа на Українї.

СКР жадать oд Рады Европы і Европскогo парламенту підпорити право на узнаня русиньской ідентіты карпатьскых Русинів, о їх припознаня за окрему народностну меншыну на Українї.

Пункт 4

Окреме звертаня делеґатів є, жебы русиньскы орґанізації намагали ся о навернутя до хоснованя нашого материнского языка при церьковных богослужінях з цїлём заставити процес денаціоналізації.

Пункт 5

XVII. Світовый конґрес Русинів обертать ся до влад тых европскых держав, в котрых орґанізації так званых „Русинів-Українцїв“ діскрімінують Русинів, жебы заставити таке незаконне дїятельство.

Резолуція делеґатів XVII. Світового конґресу Русинів буде загнана презідентови Україны, Верьховній радї Україны, як і Радї Европы, Орґанізації зъєдиненых народів і Европскому парламенту.

 

Подякованя

Делеґаты XVII. Світового конґресу Русинів высловлюпють велике подякованя за матеріалну і політічну підпору:

Міністерству про людьскы, меншыновы права і соціалный діалоґ – міністрови Томіславови Жіґманови;

Державному секретарёви Міністерства про людьскы, меншыновы права і соціалный діалоґ Нінославови Йовановічови;

Покраїньскій обмудсманці Драґані Чоріч;

Покраїньскому секретаріату про освіту, приписы, справу і народностны меншыны i підпредсeдателёви Покраїньской влады а покраїньскому секретарьови Жолтови Сакалашови;

Покраїньскому секретаріату про културу, публічне інформованя і односины в реліґійныма громадами а покраїньскому секретарви Драґані Мілошевіч;

Покраїньскому секретаріату про высоку освіту і научно-бадательске дїятельство а покраїньскому секретарёви Зоранови Мілошевічови;

Філозофічній факултí Універзіты в Новім Садí і деканцї Іванї Жіванчевіч Секеруш;

Ведучій кабінету декана Філозофічной факулты Універзты в Новім Садї Ісідорї Ґордіч Фісковіч;

Місту Новый Сад і пріматорови міста Міланови Дюрічови;

Міністерству обороны і міністрови обороны а підпредседови влады Сербії Мілошови Вучевічови;

Націоналному совіту русиньской народностной меншыны і председови Йоакімови Рацови;

Заводу про културу войводиньскых Русинів і директорови Сашови Сабадошови,

Општинї Вербас і председови општины Предраґови Роєвичови, і народному депутатови Міланови Ґлушцови.

Подякованя так само належыть членьскій орґанізації – Стоваришыню Лемків, за фундованя Премії Василя Турока-Гетеша.

19. 8. 2023 р.

Штефан Лявинець,

председа Світового конґресу Русинів і Світовой рады Русинів