7. 4. 2024: Вышов зборник Studium Carpatho-Ruthenorum 2023
В тых днях дістала ся нам під рукы нова публікація з Выдавательства Пряшівской універзіты (Vydavateľstvo Prešovskej univerzity). Іде о науковый зборник Studium Carpatho-Ruthenorum 2023, 15-ый річник штудій з карпаторусиністікы.
Зборник є уж традічным выданём Інштітуту русиньского языка і културы Пряшівской універзіты в Пряшові, в котрім шторік публікують ся тексты рефератів, якы были одпрезентованы в данім роцї в рамках ціклу семінарів карпаторусиністікы, котры інштітут орґанізує.
Іде о довгорочну актівность нашой універзітной інштітуції, о чім свідчіть і то, же в марцї того року одбыв ся юбілейный, вже 60-ый річник. Семінары мали і трирічну перерву запричінену пандеміёв.
Штири зреалізованы семінары
Як у вступнім слові пише едіторка зборника – Кветослава Копорова з Інштітуту русиньского языка і културы, котра так само веде семінары карпаторусиністікы, в минувшім роцї были зреалізованы штири семінары. Тексты минулорічных рефератів мож в повній довжцї найти в публікації.
Суть то рефераты Михала Павліча, Петра Шворца, Зденкы Цітряковой і Валерія Падяка. Окрім професора Шворца, котрый дїє на Інштітутї історії Філозофічной факулты Пряшівской універзіты, а довгодобо занимать ся науково і історіёв карпатьскых Русинів, остаток реферуючіх суть робітници русиньского інштітуту.
В зборнику собі мож прочітати реферат Петра Шворца на тему Ореста Сабова як русиньского угорьского патріота, якый написав у 1913-ім роцї цїнну книжку під назвов О угорьскых Русах. (Русины), на выданю котрой в словацькім перекладї з історічным коментарьом брав участь і сам Шворц.
Статя Михала Павліча занимать ся коміков стереотіпів русиньского писателя Мірослава Жолобаніча. Зденка Цітрякова в рамках свого реферату рїшыть візуалну двоязычность в контекстї практічного хоснованя русиньского языка як меншынового.
Познатый літературознатель Валерій Падяк в році, коли припомянули сьме собі 220 років од народжіня будителя Александра Духновіча, вырїшыв присвятити свій семінар позначкам і коментарям ку біоґрафії той великой особности русиньской історії.
Зборник збогаченый додатковыма штудіями
В зборнику находить ся і шість додатковых штудій, котрых авторами суть Люба Кралёва і Радка Ондеркова із Словацького народного музея – Музея русиньской културы в Пряшові, Кветослава Копорова, Михала Голубкова – абсолвентка докторандьского штудія на нашім інштітуті, докторандка Домініка Новотна, і асоціованый професор Канаме Окано із Кобской універзіты про загранічны штудії в Японії.
Окано є познатым японьскым русиністом-філолоґом, котрый переважно замимать ся войводиньскым варіантом русиньского языка. Но статя в зборнику є присвячена часословам рушаня в русиньскім языку в Мадярьску. Японьскый науковець робив аналізу на основі матеріалів із журнала Русинськый світ, котрый Русины в Мадярьску выдавають.
Бізовно заінтересує і статя Радкы Ондерковой, котра пише о Підкарпатьскій Руси в другій половині 1930-ых років і їй пути до автономії, але і далшы публікованы матеріалы.
Статі в зборнику Studium Carpatho-Ruthenorum 2023 суть в русиньскім, російскім і словацькім языку.
Петро МЕДВІДЬ, ЛЕМ.фм, языкова і ґрафічна управа: АРК в СР.
