5. 6. 2023: З новым лицём

Є час, котрый жычіть великым крокам.

В авґустї світовый русиньскый рух чекать велика подїя, котра повторять ся раз за два рокы. В Новім Садї бы ся мали зыйти делеґаты на далшім Світовым конґресї Русинів. Покля не прийде скора і прінціпіална зміна сітуації, і аналітіци таке не очекують, буде то конґрес почас войны на Українї.

Самособов, Світова рада Русинів як выконный орґан конґресу в меджіконґресовім періодї вже занимала ся вопросом войны на Українї, і ясно назвала хто є хто в тім конфліктї.

Но теперь зыйдуть ся делеґаты найвысшого орґану – конґресу, і не буде мож быти тихо уж лем зато, же на Підкарпатю жыє наша найвекша, і кедь на Українї властно ниґда слободно непорахована комуніта, котра є на тій теріторії корїннным народом.

Значіть, холем маю таку добру віру, же попри складаню календаря културных подй, снах о русиньскім турізмі ці періодічнім повторяню того, в чім вшыткім бы сьме могли сполупрацовати, прийде і на серёзнїшы темы, а таков темов война є. Докінця є то так, же бы было грїхом час, котрый жыєме, не выхосновати.

Знам, звучіть то парадоксно, но лем зато, же штось звучіть чуднї, не треба перед тым закрывати очі, і не схосновати шансу.

Днесь є ясне як сонце на небі, же аґресівнов войнов, котру у повнім форматї почав режім Путїна проти Україны, почала і нова ера. Нихто при розумі не може думати важнї, же по закінчіню войны, будьяк скінчіть, вшытко верне до тых шаблон, котры сьме собі жыли попереднї три декады. Мінить ся світ, мінить ся Европа, мінять ся парадіґмы.

Нашым головным інтересом є Україна з Русинами, не Україна без Русинів. Україна без Русинів бы была наша програ.

Можеме ся на тоты зміны смотрити без участи, і приспособити ся змінам, котры дахто зробив без нас. Або можеме быти участныма на тых змінах.

Кедь у 1991-ім роцї выникнув Світовый конґрес Русинів, думам, же в тых часах, при тых обставинах, котры были актуалны, быв найлїпшым, якый міг выникнути. Цїлї і робота, котры собі конґрес дав, были максімум, а были і реалізованы на міксімум, котрый втогдышня сітуація доволёва. Но за веце як тридцять років світ змінив ся, а радікално мінить ся од початку войны на Українї.

Покля конґрес днесь хоче быти знова тым найлїпшым, котрый можеме мати, покля ёго робота і цїлї мають быти днешнїм максімом, пак якраз тогорочне засїданя бы мало быти нагодов, жебы рїшыти о тых темах, і жебы зробити великы крокы.

Бо оно то є так, же якраз теперь роблять ся великы крокы. Теперь роблять ся на меджінародній сценї крокы, котры выформують нове лице Европы, але і западного світа повойнового періоду. Но і перед нами стоїть вопрос, ці ся тому хочеме призерати і приспособити, або хочеме быти тыма, котры тото нове лице будуть формовати.

Переложено до людьской речі, покля не хочеме быти лем тыма, котры ся будуть в далшім періодї лем призерати, пак конґрес мусить представити ясны політічны цїлї, і набрати силу, жебы їх просаджовати. Ніт, бісїда не є о жаднім сепаратізмі. Бісїда є о тім, же война на Українї а припадна інтеґрація Києва до западного світа по закінчіню войны, мусить быти в згодї і з нашыма інтересами, хоць сьме бездержавный народ. Нашым головным інтересом є Україна з Русинами, не Україна без Русинів. Україна без Русинів бы была наша програ.

Но лемже тото не мож аж до Страшного суду повторяти лем меджі собов. На тото треба ясну політічну силу, ясну меджінародну акцептацію, яку сьме мали наприклад і по Першій світовій войнї, жебы нашы цїлї просадити.

Война на Українї є час, котрый жычіть великым крокам. Тогорочный конґрес буде шансов дати конґресу нове лице, актуалізовати го, і спробовати набрати силу. Было бы шкодов, кебы то была промарнена шанса.

Петро Медвідь. Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Языкова і ґрафічна управа: АРК в СР