4. 5. 2020: 135 років од народжіня Мефодія Трохановского

Мефодій Трохановскый (Методій Трохановскій) нар. 5. 5. 1885 у Білцаревій, у втогдышнїй Австрійскій Галичі, днесь на теріторії Польска, умер у 1947 роцї у Вроцлаві, у Польщі. Быв учітелём, журналістом, културным і політічным діятелём русиньской народной орьєнтації на Лемковинї.

По скінчіню учітельской семінарії в Кросні М. Трохановскый учітелёвав у лемківскых селах Угринь і Криніця. На зачатку Першой світовой войны (1914) быв арештованый австрійсков владов і одправленый до табора про переміщеных  особ Талергоф, одкы бав переведеный до Віднї (1915). Дістав милость од цісаря Карла І. (пр. 1916 – 1918). По розпадї Австро-Угорьска і зачатку руху за створїню Лемківской републікы Флоринкы (децембер 1918) М. Трохановскый быв челеном містной руськой рады в Криніцї. Він вів переговоры з польсков владов, намагаючі увольнити леківскых учітелїв од приятя присягы вірности польскій державі, і неуспішно ся намагав строрити інтернат про учнїв-Лемків („Руську бурсу‟) в Криніцї.

У 1920-ых роках М. Трохановскый учів у школах різных лемківскых селах, операючі ся на снажіня завести до них україньскый язык. Він тыж популарізовав ідею необходимости створїня кемківскых  коопертівів і кредітных обществ. У 1930 р. М. Трохановскыги і іншы діятелї орґанізовали волебны выборы про вольбу лемківского посланця до польского парлементу і здобытя урядной економічной підпоры про Лемковину. Він є сполузасновником (1933) „Лемко-Союзу‟, быв остатнїм редактором (19389) новинок „Лемко‟, автором першых учебників про початковы школы з лемківско-русиньскым языком навчаня: „Перша книжочка для народных школ‟ (1933) у „Друга книжочка для народных школ (1934). М. Трохановскому ся подарило внести лемківскый язык до плану навчаня учітельской семінарії в м. Старый Сонч, де він сам учів тот предмет до 1939 р.

По падї Польска і анексії Лемковины націстічным Нїмецьком ґестапо арештовало М. Трохановского на основі донашань містных українофілів (юн 1941). Быв арештованый м. Кєлце і ослободженый у 1944 р., зато по одходї нїмецькой армада, быв зась арештованый вєдно і сыномм Александром, теперь совєцьков спеціалнов службов НКВД. Потім М. Трохановского пропустили і доволили му одыйти до повойновой западной Польщі, де він скоро вмер.

Боґдан ҐАМБАЛЬ,  здрой: „Енциклопедія історії та культури карпатських русинів‟ зоставителїв П. Р. Маґочія і І. Попа, (Ужгород: „Видавництво В. Падяка‟, 2010, на с. 747-748, переклад із україньского языка і звыразнїня писма: А. З.