30. 4. 2019: Курз як прояв вдякы є цінізм
Покля бы дослугуючій презідент Україны Петро Порошенко мав уж лем світити і топити, головно в припадї такой прогры у вольбах, якой ся му дістало, діє ся штось інше. Через свою політічну партію принимать закон, котрый доста важно, а і доста неґатівно позначіть Україну. І называть то історічне рїшіня.
Верьховна рада Україны 26. апріля 2019 278 голосами схвалила Закон о функціонованю україньского языка як державного языка. Языковый закон, котрый має забезпечовати властно практікованя языкового закона є доста чудне рїшіня само о собі, але най їм буде. Не мож написати ани то, же жадати, жебы люди на державных функціях знали україньскый язык, є штось нелоґічне або неоправдане. В тім бы сьме годны были найти згоду. Но згоду не мож найти в замірї цїлого закона, а тым не є ніч інше, лем примушена, насилна українізація вшыткого, што має теплу кровну ціркулацію і знать ся рушати з місця.
Правда, новосхваленый україньскый закон, котрый бы мав быти чінный по місяцї од ёго приятя, такой в першій части пише, же статус україньского языка не може быти барьєров про забезпечіня языковых прав і потреб особ, котры належать ку народностным меншынам, но точный опак є реалітов. Нова правна норма нелемже запровадажать під санкціями україньскый язык скоро і до вашой кухнї, а запроваджать коло того і много абсурдных дїл, котрых паралелу у світї, мінімално тім демократічнім, лем тяжко десь глядати.
Закон бісїдує о тім, же каждый бы мав знати україньскый язык як язык свого обчанства. Тот язык запроваджать ся повинно до вшыткых сфер жывота. Вынятком є пріватна комунікація і церьков. Што то в практіцї значіть подля новой леґіслатівной нормы?
Україньскый язык є повьнным в радію і телевізії. Самособов, суть поволены даякы выняткы, і так выроба народностных проґрамів, котры в Закарпатьскій области Україны днесь фунґують цалком добрї, бы законом не мала быти огрожена. Покля тоты проґрамы не творять понад 20 процент часу цїлого высыланя. Што властно не звучіть аж так катастрофічно. Цалком іншак то уж вызерать, кедь ся на то посмотриме з боку меншын і їх можливостей мати свої медії. Медії, в котрых ся бісїдує языком меншыны. То є по схвалїню закона властно нереалне дїло. В документї ся пише ясно – не веце як 20 процент часу. Значіть о чімсь такім, што знаме в Европі, як є ромске радіо, мадярьске радіо, русиньске радіо, будьяке радіо, котре в будькотрій державі высылать про свою меншыну в языку меншыны, о тім може ся днесь меншынам на Українї лем снити.
За ліквідацію далшого тіпу народностных медій можеме брати і то, же друкованы медії можуть выдавати ся і у іншім як державнім языку, но лем в тім припадї, же тоты самы новинкы, журнал буде выдавати ся і в языку державнім. В такім самім розсягу, з такым самым обсягом. Навеце в кіосках мусить быти і єдна, і друга верзія, выдань в україньскім языку, котры ся в кіоску продавають, не може быти менше як 50 процент ітд. Реално то значіть двараз тілько вытрат, покля бы сьте хотїли выдавати наприклад мадярьскый часопис, бо одтеперь го буде треба робити і по україньскы. Навеце суть то вытраты чісто до люфту вышмарены, кедьже не очекуєме, же собі Мадяре будуть хотїти одтеперь куповати свій журнал на державнім языку, а не своїм, і Українцям мадярьского журналу не треба. Якый то буде мати ефект на выданя народностной пресы собі радше днесь не хочу ани представити.
Тоталный абсурдістан є, же україньскый язык є повинный і на културно-сполоченьскых подіях. Без вынятку. То значіть, же наприклад такый русиньскый фестівал Червена ружа має быти модерованый по україньскы. Закон припустив можность, же на сценї звучіть іншый язык, но в тім припадї там має быти тлумач, котрый тлумачіть говорене слово на україньскый язык. Омного векша траґікомедія мі то прийде, кедь собі подумам, же буде хотїти хтось робити наприклад Світовый конґрес Русинів на Українї, котрый якбач перетягнеме на пять днїв, жебы сьме могли выслухати і україньску верзію конґресу.
Закон о функціонованю україньского языка як державного языка запроваджать повинно україньскый язык всядыль. Освіта, медії вшыткых тіпів, наука – коли є повинно писати науковы роботы лем по україньскы, кіно, іщі і докторь бы з вами мав бісїдовати лем по україньскы, покля ся не доїднате, же сьте у нёго пріватно. Закон рїшыть і вашы мена і призвіска, конкретно то, якым переписом ся мають записовати. Но зато нарація закона є барз позітівна.
Державі властно залежыть на тім, жебы каждый обчан Україны знав язык. Она властно не хоче карати фінанчныма штрофами, котры суть в законї чіслами конкретізованы. Она хоче навчіти язык каждого. І зато закон пише о курзах, котры буде влада платити, на котры можете іти в будьякім віцї, жебы сьте ся конечно научіли добрї бісїдовати на державнім языку. Но є ясне, же то суть солодкы слова закона, котры мають крыти лем єдно – цїлкову українізацію.
При курзах про тых недовченых мі не дасть припомянути єдно. Кедь курзы языка і властно ліквідація вшыткого неукраїноязычного мають днесь быти вдяков вшыткым тым руськоязычным, мадяроязычным і іншым членам народностей, котры рісковали свої жывоты і бранили свою (sic!) україньску державу на выходї як вояци україньской армії, проявом вдякы родинам тых, котры то не пережыли, потім є такый прояв вдякы цінізм, котрый досягує козмічных дімензій.
Звекшіня меджінародностных проблемів на Українї днесь не є вдяка новому закону вопросом можливости або неможливости, а вопросом часу. Політіка Петра Порошенка дістала червену карту у презідентьскых вольбах і на ёго місцї бы єм не девастовав країну такым способом дале, а крыв ся по каналах. На місцї посланцїв бы єм му в тім цінізмі не помагав.
Петро МЕДВІДЬ, статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Звыразнїня речінь грубшым писмом і зміна фотоґрафії, єй жрідло Wikipedia, є зроблена з боку редакції АРК в СР.
