27. 11. 2019: Днес зачынат ся «Тыжден языковой ріжности»

Днес, 27. листопада/новемвра 2019 р., в Варшаві стартує «Тыжден языковой ріжности». То шторічна подія, реалізувана выділom Artes Liberales Варшавского Університету і його партнерів в рамках проєкту

Заанґажувана Гуманістика

В проґрамі той амбітной акциі, котра мат за задачу м.ін. популяризацю і сохраніня загыбаючых языків, находят ся, подібні як по інчы рокы, пункты посвячены лемківскому языкови. На жаль, з обєктивных і субєктивных причын, наш рідный язык, зачысляют до загыбаючых языків. Подія орґанізувана зато, жебы дати притиск на тот проблем, вказати го для світа і даяк ся тому спротивити. Подля статистик, што 14 днів на світі гыне єден язык.

Нашыма словами о нашых языках

Єдном з подій, котра пройде днес, на одкрытя тогорічной едициі, єст стріча пятерох молодых люди, репрезентуючых ріжны языковы меншыны. Панель «Нашыма словами о нашых языках» зачне ся о 16.30 год. в будинку Університетской Бібліотекы в Варшаві. Гістми будут носителі лемківского, шлезского, кашебского і вілямівского языків.

Выняткова стріча даст можніст запрезентувати, а обзераючым – познати, тоты штырі меншыновы языкы, якых носителі жыют в Польщы. Лемківскій язык представит наша редакцийна камаратка, Анна Масляна. Попри роботі в редакциі ЛЕМ.фм, занимат ся науковом працом на Філолоґічным Выділі Ягайлоньского Університету, де рыхтує докторску дисертацию, посвячену як раз лемківскому/русиньскому языкови.

Шлезскій язык запрезенутє Варфоломій Ванот, Шлезак за походжыньом, абсольвент філософіі, студент славяньской і росийской філолоґіі, а окрем того любитель шлезского языка і його клясичной ортоґрафіі. Сам представлят ся як тлумач, коректор, поліґлота, активіста, украінофіль. Про другій язык – кашебскій, котрый задля полського законодаства мат ранґу реґіонального языка, оповіст Адам Гебель, журналиста, комік, лідер Театру Змык. Редактор радия Кашебе, найпопулярнійшого локального меншынового радия на Поморю.

Вілямівскій язык представит двоє його хоснователів, серед них Юстина Маєрска-Шнайдер, яка завершыла ряджыня культуром і етнолоґію на Ягайлоньскым Університеті. Прелеґентка єст докторантком на выділі Artes Liberales ВУ. Походит з Вілямовіц, прото тіж од дітячых років занимат ся ревіталізацийом свойой культуры. В Вілямовицях вчыт в локальній школі і дома.

Вілямовицкій (вілямівскій) язык, котрый хоснує лем парудесят осіб, запрезентує тіж Тимофій Круль, котрый так само своє професийне жытя присвятил роботі на ниві сохраніня культуры і языка рідных Вілямовиц. Докторизує ся в Інституті Славістикы Польской Академіі Наук. Подібні як камаратка, вчыт вілямівского языка. Його заслугом єст, што його рідный язык, по долгых роках ізоляциі, помалы єст веце знаный.

Тыжден посвяченый языкам

Подія під назвом «Тыжден языковой ріжности», як сама назва вказує, тырват через цілый тыжден. Послідні акциі одбудут ся 1. гурдня/децембра т.р.

Каждый ден єст поділеный на поєдны тематичны панелі, в котрых представляти ся будут дослідникы, хоснувателі і выдатны персоны, представляючы поєдны языкы. Каждого рока, на подіі представляный єст лемківскій/русиньскій язык. В 2017 р. в подіі орґанізуваній выділом Artes Liberales брал участ Петро Мурянка.

Ранґу подіі підносит присутніст полського омбудсмана. В пятницю, 29. листопада/новемвра, о 15.00 год. при участи Адама Боднара зачне ся дискусийный панель експертів нт. охороны языковых прав. Участ в ним возмут і молоды активісты. Окрем Боднара в панели выступлят представникы містецкых власти, університетскы учытелі та правникы позаурядовых орґанізаций.

Розписку поєдных стріч і прелекций найдете по анґлицкы за тым мотузком. Каждый годен найти інтересны темы.

Власныма словами

В рамках акциі, зорґанізуваный буде першый в Польщы фільмовый фестіваль посвяченый культурам і языкам нацийональных меншын. Фестіваль єст офіцияльном подійом проголошеного через UNESCO Медженародного Рока Родимых Языків 2019.

Фестіваль має быти місцьом діалоґу. Проведены будут проєкциі фільмів, а по них стрічы з запрошеныма гістми. Будут нима представникы зобразуваных на екрані соспільости, творці фільмів, дослідникы, науковці і меншыновы активісти.

Фестіваль потырват три дни, од 29. листопада/новембра до 1. грудня/децембра т.р. Одпрезентуваных буде 10 фільмів. Вызвучыт аж 60 родимых языків Пілнічной і Полудньовой Америкы, Африкы, Азиі, Европы ци Океаніі. Фільмовому фестівальови будут товаришыти і дальшы акциі, м.ін. вернісаж выставы фотоґрафій. Детальный проґрам чытайте за мотузком.

Севериян КОСОВСКЫЙ, ЛЕМ.фм

(Публікуєме в оріґіналї – лемківскім варіантї русиньского языка.)