24. 2. 2022: Лекція професора Фейсы у Пряшові

В середу, 23-го фебруара 2022-го року, в Бібліотецї карпаторусиністікы, котра належыть під Інштітут русиньского языка і културы Пряшівской універзіты в Пряшові, штуденты, але і вшыткы заінтересованы мали можность выслухати собі лекцію професора Михайла Фейсы із Сербії (на фотцї злїва).

Професор Фейса чітать лекції із морфолоґії і лексіколоґії русиньского языка на Оддїлїню русиністікы Філозофічной факулты Універзіты в Новім Садї. До Пряшова пришов із лекціёв під назвов Русиньска меншына у Войводинї (язык, култура, реалії).

Фейса участным зробив шырокый історічный ексурз до реалій нашой найстаршой русиньской діаспоры, котра із Карпат одышла на теріторію днешнёй Сербії у 18-ім столїтю. Підкреслив, же права народностной меншыны Русинам были на тых теріторіях признаны у 1919-ім роцї, по выникнутю Кралёвства Сербів, Хорватів і Словенів, з чого пізнїше была Югославія.

Так само обернув увагу на то, же Русины у бывшій Югославії як єдины офіціално єствовали і мали вшыткы свої права і інштітуціоналне забезпечіня в часї, коли в далшых країнах совєтьского блоку сьме были выголошены за Українцїв, і народность Русин не екзістовала. Як сам повів, мали Русины в Ягославії 40-рочну выгоду, коли могли ся розвивати, покля мы были українізованы і стояли сьме на місцї.

На другім боцї вказав і на факт, же покля Русины в Карпатах по 1989-ім роцї прожывають ренесанс, русинство на нижнїй землї потерпіло вдяка войнї в Югославії, планій соціално-економічній сітуації, што вело ку выселенецьтву і зменшованю чісла русиньского населїня. Наперек тому комуніта, котра днесь рахує коло 15 тісяч людей, має і далше од сербской державы ґарантованы свої народностны і языковы права, фінанчне і інштітуціоналне забезпечіня, і того часу якраз у Войводинї є єдина русиньска ґімназія у світї.

Професор Фейса перед лекційов передав Валерійови Падякови (на фотцї справа) з пряшівского русиньского інштітуту і найновішы выданя, з котрыма ся Русины у Войводинї можуть похвалити. Так само передав і великый подарунок про Інштітут русиньского языка і културы Пряшівской універзіты – коло сто фалатків русиньскых книжок, котры были в Сербії выданы, і якы збогатять пряшівску Бібліотеку русиністікы.

 

Петро МЕДВІДЬ, Лем.фм. Ґрафічна і языкова управа: ред. АРК в СР.