22. 6. 2020: Выставка о Православній церькви на Словакії до року 1948

Вернісаж выставкы під назвов „Утверди, Боже. З історії Православной церькви на Словакії до року 1948‟ одбыла ся 11. 6. 2020 у Словацькім народнім музею – Музею русиньской културы в Пряшові. Автором выставкы є митр. проф. ТгДр. Мілан Ґерка, к. н., ректор Правосланой богословкой семінарії Пряшівской універзіты, кураторков є ПаедДр. Даніела Капралёва

Навщівници выставкы мають можность попозерати сторочны богослужебны книжкы, выданы православнов церьквов, богослужебны ризы церьковных особностей, іконы із саверовыходной Словакії із 17. – 19. стороча, части іконостасу з днесь уж неєствуючого села Руське, в окресї Снина. Але тыж історічны документы о екзістенції Православія в нашім реґіонї уж перед дакількома сторочами, оріґіналны выданя періодічной і неперіодічной літератруры друкарнї преп. Ёва Почаєвского в Ладомировій, котра у меджівойновім періодї діяла при данім православнім  монастырю і далшы цїнны артрефакты.

Найстаршым експонатом выставкы суть части перґамену (руков писаных православных богослужебных книг) із 11. – 12. ст., найджены на місцї храму в днесь уж неєствуючім селї Остружніця, Сниньского окресу, котры суть єдночасно найстаршым писомным документом, найдженым на теріторії днешнёй Словакії.

Выставка є у двох салах, з котрых у першій суть історічны матеріалы (книгы, фотоґрафії, документы, ризы і под.) а в другій є вытвореный провізорный храм із жертверником, оконами, клиросом (на лївім боцї храму) ці аналоём (столиком на чітаня Євангелія).

Вернісаж выставкы одкрыли співом „Царю небесный‟ члены хору при Храмі Успенія Пресвятой Богородіцї з Марковець. Так само декламаціёв фраґменту молитвы  за народ і  і привітанём притомных участників події зачала културно-пропаґачна манажерка Яна Трущіньска, котра єдночасно цїлый проґрам допроваджала говореным словом.

Як першый выступи автор выставкы прот. Мілан Ґерка і у своїм выступі приближыв історію Православной церькви в нашім реґіонї. Підкреслив, же Православіє є частёв той теріторії од часів св. Кіріла і Мефодія, ай кедь ту дакілько стороч владла унія, обычайны люде вызнавали віру своїх предків неперестанно і зачатком 20. стороча ся вернули назад до лона Православной церькви. Ёго выступлїня підтверджують многґы артефакты, котры выставка презентує.       

По лекції прот. М. Ґеркы притомны зась собі послухали молитвы і духовны піснї молодых православных Ромів із Марковцець і конференціерка уж дала слово кураторцї выставкы ПаедДр. Даніела Капралёвій. Тота із слызами в очах описала свою радость з одкрытя той єй першой выставкы в позіції  кураторкы музею, кедьже до той роботы наступила лем од 1. 5. 2020 і зачала давати професіоналну фазону вже приправленым експонатам і зганяти многы далшы. Як повіла, барз ся тїшыть, же як першу выставку отварять праві о Православній церькви, бо почас свого жывота глядала духовно в многых сферах і наконець порозуміла, же єдина чістота віры є в Православній церькви, в котрій ю родічі выховали.

Перед далшым оратором ПгДр. Любов Кралёвов, ПгД., директорков Музею русиньской културы в Пряшові зась заспівалии молоды із Марковець. Директорка музею. Єднако, як єй попереднічка, барз красно і щіро розповіла, як взникла думка іншталації той выставкы о Православній церькви на Словакії в русиньскім музею. Подля єй слов, кедь ся стала директорков музею і відїла, же там свою выставку мать Ґрекокатолицька церьков, про рівновагу ся од самого зачатку снажыла, жебы ся могла в музеяю презентовати і Православна церьков, кедьже Русины на Словакії суть віруючіма обох церьквей у нашім реґіонї... Сердечно юподяковала вшыткым отцям духовным, котры помогли зреалізовати тоту выставку і дали потребны артефакты. Подяковала передовшыткым отцям духовным: Міланови Ґеркови, Штефанови Пружіньскому, Петрови Савчакови, Іґорови Кереканічови, Петрови Сорокови, Павлови Бобакови, Мірославови Гуменьскому, Маріанови Дерцови і могым далшым...

Як послїднїй ся приговорив  прот. доц. ТгДр. Штефан Пружіньскый, ПгД., декан Православной богословской факулты ПУ у Пряшови і щірыма словами ся в менї факулты, як і в менї православных віруючіх, зо сердця подяковав директорцї музею Любі Кралёвій і вшыткым сполуправоцнинам за охоту, жертвенность, почливость, любов к Православній церькви, бо без них бы ся тота красна выставка не могла зреалізовати.

На конець удслужыв короткый молебень за карпаторускый (русиньскый) народ прот. Петро Савчак, котра завершыла ся громовым співом вшыткых притомных Многая і благая лїта!        

Тоту прекрасну выставку можуть у Музею русиньского языка попорезати вшыткы інтересучі ся на Масариковій ул. ч. 20 у Пряшові все од 8:00 до 16:00 год.  Выстава потырвать до року 2022.

І кедь тота выставка є першов уцїленов выставков о Православній церькви на Словакії, є в нїй што розушырёвати, наперек тому уж теперь доказує, же православны Русины суть почас сороч неоддїлнов частёв нашого реґіону.

Прот. Петро СОРОКА, переклад зо словацького языка і скоротив: А. З.