22. 12. 2023: Точка опоры

Точка опоры сучасного веджіня резорту културы є некомпетентность.

Аж так довго сьме ся з той меншыновой самосправы створеной холем в рамках підпоры меншыновой културы, не тїшыли, а уж треба вести бой зато, жебы з нёй не зістали лем руїны.

А і тота радость была така з терьпкым присмаком. Бо од 2017-го року, коли быв законом зрядженый Фонд на підпору културы народностных меншын, лїпше повіджено од року 2018, коли были выписаны першы вызвы на подаваня жадостей о дотацію, назберало ся много проблем, з котрыма ся жадателї, переважно меншыновы орґанізації, стрїчали, і котры їм компліковали нелем нормалный ход, але головно реалізацію проєктів, ці їх наслїдне розрахованя.

Лемже якраз тото мало рїшыти ся новелізаціёв закона о фондї, на котрій ся по узнаню вєтнамской меншыны за офіціалну народностну меншыну почало робити.

Теперь намісто новелізації закона діставаме од словацькой влады цалком іншу реалность. До плану своїх леґіслатівных задач на 2024-ый рік не дала новелізацію закона о фондї, але створїня нового Фонду на підпору културы, котрый бы мав выникнути злучінём сучасного Фонду на підпору уменя і споминаного Фонду на підпору културы народностных меншын.

Самособов, хтось може повісти, же іщі сьме не відїли пропозіцію закона, котрым бы так новый фонд мав выникнути, а властно то може быти і добрый закон, фонд може добрї фунґовати, а наконець будеме спокійны.

Признавам, же є ту можность чекати на текст закона, а аж пак ся їмати за голову, і намагати ся заставити дашто, што уж буде наложене у влаку, якый піде скоростёв 160 км за годину. Але таку алтернатіву бы єм нерадо выберав.

А то з той причіны, же уж днесь є ясне, вдяка некомпетентности веджіня міністерства културы, же добра верзія такого закона спід їх рук не выйде. А суть і далшы арґументы проти того, жебы сьме чекали, і не надїяли ся на добре рїшіня.

Кебы сьме то мали повісти в єднім пунктї, пак бы сьме то наформуловали так, же сучасна словацька влада не має жадну меншынову політіку. Ніч.

О меншынах ся ніч не дочітаме у Проґрамовім выголошіню влады. Кабінет Роберта Фіца якбач дефінітівно поховав даякы переговоры о меншыновім законї, кедьже пункт о такім законї уж ани не найдете в леґіслатівнім планї на далшый рік. Уповномоченый про меншыны їм не браковав два місяцї, меджі тым скликали, за поглядом автора коментаря, нелеґітімне засїданя народностного выбору, а могли бы сьме продовжовати.

Але што є найголовнїше, чом не вірити в щастливый конець кавзы фонд, то є підозрїня з доста грубой лжи, котру резорт културы насервіровав представителям меншын.

На початку децембра засїдав народностный выбор, в рамках котрого рїшыла ся і споминана новелізація закона о меншыновім фондї. Державный секретарь Міністерства културы Тібор Бернатяк там як із букваря чітав о тім, якый проґрес ся зробив у тій роботї, як засїдала робоча ґрупа, што ся порїшыло в рамках новелізації, і што ся іщі буде робити.

Досправды днесь маєме вірити, же лем пару днїв перед тым, як быв публікованый леґіслатівный план влады на далшый рік, державный секретарь не знав о тім, же жадна новелізація ся не рихтує?

Суть дві можности. Покля не знав, пак відїти, якый хаос і некомпетентность владне на резортї културы. А покля знав, пак кламав цїлый народностный выбор. Ани єдна, ани друга алтернатіва не свідчіть о тім, жебы сьме ся мали сполїгати на то, же наконець то добрї скінчіть, кедь то зохабиме в покою рїшыти сучасну владу.

Меншыновый фонд має своє хыбы, але тоты ся дають вырїшыти, покля на то буде політічна воля. То, з чім выруковала влада, а є ясне, же на пропозіцію резорту културы, є руйнованя нелем меншыновой, але културы на Словакії обще.

Кебы сьме мали парафразовати Архімеда і ёго слова о тім, жебы му дати точку опоры, і він переверне Землю, пак бы сьме могли повісти, же сучасне веджіня Міністерства културы СР має свою точку опоры в своїй некомпетентности, а покля то зохабиме так, досправды перевернуть область културы, і то такым способом, же зістануть лем руїны і пустыня. А меншынова култура буде лем єднов із жертв.

Петро МЕДВІДЬ. Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Языкова і ґрафічна управа: АРК в СР. Жрідло фотоґрафії: Pixabay.com.