20. 7. 2020: 30 РОКІВ ОД ЗАСНОВАНЯ ОБЩЕСТВА КАРПАТЬСКЫХ РУСИНІВ

Была то сполоченьско-културна і політічна орґанізація Русинів Україны. Общество карпатьскых Русинів было засноване в Ужгородї у 1990 р. і была то перша русиньскы орьєнтована орґанізація Закарпатя (Підкарпатьской Руси) по Другій світовій войнї.

Єй председом-закладателём быв Михайло М. Томчаній, сын знамого у повойновім часї україноязычного писателя Михайла Томчанія. Пресовым орґаном общества была новинка „Подкарпатьска Русь‟, што реґуларно выходила од 1992 р. Общество карпатьскых Русинів є єдным із закладателїв Світового конґресу Русинів (1991) і єй ведучого орґану –  Світовой рады Русинів.

Непозераючі на то, же перршорядов задачов орґанізації было задекларована популарізація русиньского народного самоусвідомлїня за помочі публікацій, културных акцій і фоклорных фестівалїв, занедовго общество зачало функціоновати як політічна лобістічна ґрупа, главно почас председованя Івана М. Туряницї (1992 – 2001). В тім часї діятельство орґанізації было наміряне на здобытя автономії Підкарпатьской Руси у складї Україны згодно з выслїдками референдуму, што пройшов у децембрії 1991 р. Із членів общества была сформована Тымчасова влада, што выбрала Івана М. Туряницю єй премєром (1993).

Скоро повна переорьєнтація лем на політічне діятельство, але тыж взаємны незгоды меджі членами общества запричінили внутрїшнїй конфлікт всерединї орґанізації. Фактічно, теперь Общество карпатьскых Русинів (варіант назвы: Общество підкарпатьскых Русинів) розпало ся на дакілько орґанізацій, якы дїють на уровни Закарпатьской области Україны і в єй раґіёнах. Найактівнїшыма меджі остатнїма є Мукачовска і Свалявска філія. У 2000 р. на областній уровни тыж створили ся дві орґанізації: політічно орьєнтоване Общество карпатьскых Русинів і заміряне главно на сполоченьско-културне діятельство Общество підкарпатьскых Русинів. Тото общество є членом Сейму підкарпатьскых Русинів (Сойму подкарпатських русинов).

Здрой: Павел Роберт МАҐОЧІЙ, „Енциклопедія історії та культури карпатських русинів“ зоставителїв П. Р. Маґочія і І. Попа, Ужгород: Видавництво В. Падяка, 2010, с. 737-738, переклад із україньского языка i доповнїня фотоґрафії: А. З.