20. 7. 2020: 100-РОЧА ОД ЗАСНОВАНЯ ОБЩЕСТВА РУСИНЬСКЫХ ШТУДЕНТІВ У ПРАЗЇ

Общество карпаторусикых штудентів „Возроджіня‟ (Общество карпаторусскихъ студентовъ „Возрожденіе‟ – орґанізація штудентів-Русинів російской народной орьєнтації в Празї. Общество „Возроджіня‟ было засноване у 1920 р. штудентами Універзіты Карловой у Празї, векшына з якых была родом із Підкарпатьской Руси.

Задачов орґанізації было забезпечіти про штудентів, што жыли далеко од своёй отчізны, місце про взаємны розговоры. Орґанізація мала властный інтернат „Карпаторусскoе студенческое общежитие‟ (меджі Чехаме знамый як „Kolej“). Она собі тыж ставила за цїль популарізовати тїсны односины меджі Чехами, Словаками i Русинами, але тыж прпаґовати меджі Русинами ідею належности до російского народу. З тым цїлём на поч. 1920-ых років общество орґанізовало на Універзітї Карловій серію рефератів із карпатознательства літературознателя русофілской орьєнтації Димитрія Вергуна, засновало балалайковый орхестер і хор, на челї якых почас дакількох років быв Миколай Кожин. Орґанізація выдавала тыж жуrнал u російскім языку „Молодая Русь‟ (1930 – 1931) і літетурну антолоґію „Альманахъ Возрожденцевъ‟ (1933, 1936).

Почас свого єствованя членами общества было коло 700 особ (з них 200 в різнім часї жыли в споминанім інтернатї). Меджі наактівнїшыма діятелями орґанізації треба спомянути Штефана В. Анталовского, Алексія Фариніча, Василя Лендєла, Івана С. Шлепецького і Івана Мациньского. В часї нїмецькой окупації Прагы, котра ся зачала у марцу 1939 р., общество „Возроджіня‟ было заказане, а ёго інтернат конфішкованый.

Непозераючі на то, же орґанізація обновила своє діятельство по 2. світовій войнї і докінця выдавала новый російскоязычный часопис „Костёр‟ (1946 – 1947), хыбовали єй штуденты із Підкарпатьской Руси, котра была у 1945 р. припоєна Совєтьскым союзом, як і желаня новой комуністічной чехословацькой  влады мати під своёв контролёв єдину, цїлодержавну молодежну орґанізацію, запричінила споїня общества карпаторуськых штудентів „Возроджіня‟ із Чехословацькым союзом молодежи (1949).

Література: Л. К. Гумецкій, „Краткая исторія О-ва карпаторусскихъ штудентів ʼВозрожденієʼ и его дѣятельность въ настоящее время‟, In: А. В. Поповъ, ред. Карпаторусскія достиженія (Мукачево, 1930), с. 145-158; П. Ф. Команицкий, „ОКС ʼВозрождениеʼ и студенческие организации‟, In: Иван С. Шлепецкий, ред. Пряшевщина: историко-литературный зборник (Прага, 1948), с. 301-307.

Здрой: Павел Роберт МАҐОЧІЙ, „Енциклопедія історії та культури карпатських русинів“ зоставителїв П. Р. Маґочія і І. Попа, Ужгород: Видавництво В. Падяка, 2010, с. 736-737, переклад із україньского языка: А. З.