17. 7. 2022: Місто проґресу

Оправданя ся музея не є конець проблемы.

Свідник буде од 2023-го року далше місто на Словакії, окрем міста Меджілабірцї, котре буде двоязычне – русиньске, і при вступі вас буде вітати і русиньска таблічка з назвов міста. Наперек тому там затля зіставать музей, котрый єствнованя Русинів спохыбнює.

Стрїча, котру абсолвовали Русины з представителями Радія і телевізії Словакії, Словацького народного музея і Міністерства културы, а главно їй резултаты, дають ся брати як успіх.

Релація, в котрій ся устами робітничкы Музея україньской културы у Свіднику спохыбнёвало єсвованя Русинів, была знята з архіву, а як телерадіо, так і Словацькый народный музей, під котрый тот україньскый належыть, ся оправдали, а оправданя мають і публіковати на своїх сайтах.

Лемже, треба собі ясно повісти, же покля при творцях проблематічной релації зо серіалу S úsmevom po Slovensku, главно кедь іде о комерчну продукчну компанію, котра серіал до высыланя RTVS додавать, можеме вірити, а особно і вірю, же то не робили замірно, а была то лем глупа хыба, котру драматурґія при фіналізації не збачіла, при Словацькім народнім музею аж такы оптімісты быти не можеме.

Бо высловы, котры зазвучали з уст робітничкы СНМ – Музея україньской културы на адресу Русинів, не суть вынятком, але скоріше правилом.

Україньскый музей цїлы рокы нелем тримать артефакты у своїм збірковім фондї, котры суть з русиньскых сел, і суть презентованы в музею, котре має в назві україньску културу, але так само публікує, ёго робітници давають розговоры, де проґрамово бісїдують о „Русинах-Українцях“, припадно вшытко русиньске перевертають на українське.

Ніт, сучасный директор музея у Свіднику – Ярослав Джоґанік, не є тіп як попередній директор – Мірослав Сополиґа, котрый свого часу на пресконференції в Ужгородї, окрем іншого, означів русиньскый рух за ґрупу пару псіхічно хворых людей, ці котрый на 60-ту річніцю основаня музея зорґанізовав конференцію, на котрій участны підписали выголошіня, в якім на Русинів кличуть СБУ. Сучасный директор є діпломат, і непотрібны атакы на Русинів не робить.

На другім боці не робить ани ніч про тото, жебы ся з українізаціёв Русинів, і через ним веджену державну інштітуцію, перестало. Людьскы повно акцептую, же сам є пересвідченый о тім, же є Українець. То ёго выбер і право.

Но тото право кінчіть там, де ся спохыбнює єствованя другого окремого народа – Русинів.

Є ясне, же Словацькому народному музею теперь не зістало ніч інше, лем ся оправадти, бо музей знать, же то є через чару. Як в одношіню ку словацькій леґіслатіві, так в одношіню ку меджінародным договорам, котрых є Словакія сіґнатарём.

Лемже оправданя ся за тото, і приобіцяня, же ся зроблять крокы, жебы таке штось ся не повторяло, не старчать.

Не старчіть то зато, бо, по перше, ани сам ґенералный директор Бранїслав Паніс не може вірити тому, же ся то в україньскім музею не буде повторяти, а по друге, бо і кебы робітници музея у Свіднику уж на вічны вікы были тихо, і так бы єствованя того музея в такій подобі, в якій він дїє, было продовжованём українізації.

Што інше то є, кедь не українізація Русинів, коли русиньскыма артефактами як своїма гордить ся Музей україньской културы?

Зато стрїчов з представителями даных інштітуцій вырїшыв ся єден проблем – одвысылана релація. Лемже тото ани здалека не є конець омного шыршого і комплекснїшого проблему. До того проблему, продовжуючой українізації, належыть і русиньска дїдовизна в збірковім фондї україньского музея.

Покля собі днесь хтось думать, же Русины не підуть дале, мав бы ся спамятати. Одвысыланя релації, за котру ся теперь вшыткы заінтересованы оправдають, не є кінцём, але зачатком іщі векшых намаг о здобытя того, што є наше, до нашых рук.

У Свіднику вас даколи давно, іщі за комуністів, вітав напис: Свідник – місто проґресу. Тот проґрес, жебы ся конечно Свідник декомунізовав од релікту, котрый там доднесь зістав, місту під Дуклёв дожычіме.

Петро МЕДВІДЬ. Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Ґрафічна і языкова управа: ред. АРК в СР. Жрідло фотоґрафії: Pixapay.com.