16. 3. 2021: Міністерка културы хоче мінити меншыновый фонд, наперек выголошіню влады

Ку 1-му юлу 2017-го року выникнув Фонд на підпору културы народностных меншын, котрый першый раз придїлёвав дотації на 2018-ый рік. Фонд втогды просадила владна партія Most-Híd в кабінетї премєра Роберта Фіца.

Ани не по штирёх роках єствованя хоче резорт културы, під котрый меншыновый фонд належыть, ёго зміну. Політіци Most-Híd притім по схвалїню закона, котрым выникнув Фонд на підпору културы народностных меншын, обіцяли окрем векшой партіціпації і авотномії меншын при вырїшованю о фінанцованю своёй културы, і стабіліту. Днесь вызерать сітуація іншак.

Проґрамове выголошіня зо змінов не раховало

Кедь в апрілю 2020-го року новый владный кабінет Іґора Матовіча представив своє Проґрамове выголошіня влады, вызерало то так, же з меншыновым фондом ся рушати не буде.

Выголошіня Матовічовой влады означіло фонд як основный інштрумент фінанчной підпоры недержавной културы меншын, котрый і надалше має на тот замір служыти. Но вже о пару днїв міністерка културы Наталія Міланова в розговорї про єден із словацькых порталїв бісїдовала о тім, же видить можность „реформы“ того фонду.

Значіть, уж дакілько днїв по Проґрамовім выголошіню влады єден із членів влады оголошав зміны, о котрых ся в документї не писало. Шефка словацькой културы в тых днях вказала, же она зо змінов реално рахує.

„Шырше“ конціпованый фонд

Міністерка културы Міланова 8-го марца 2021-го року публіковала на своїм профілї на сітї Facebook документ під назвов Реформы про утримательный розвиток културы і креатівного промыслу.

В документї ся дочітаме, же „буде треба управити леґіслатіву, котров ся трансформує сучасный Фонд на підпору културы народностных меншын на шырше конціпованый фонд на підпору културы меншыновых ґруп.“

Як ся пише в споминаній концепції резорту културы далше, „дотачный проґрам Култура зневыгодненых ґруп дотачной схемы Міністерства културы Словацькой републікы стане частёв зрядженого незалежного Фонду на підпору културы народностных меншын. Так выникне шырше конціпованый фонд на підпору културы меншыновых ґруп.“

Трансформованый фонд подля міністерства поведе ку высшій транспарентности і незалежности в области підпоры кулутры народностных меншын і зневыгодненых ґруп жытелїв Словацькой републікы.

Пришла уж і крітіка

Подля Конрада Ріґо, бывшого державного секретаря Міністерства културы СР із партії Мost-Híd, реформны планы обсягують много інтересных, але і небезпечных ідей. Єдна з них за ёго думками бє до оч, є підла і тіпічна про OĽaNO, значіть найміцнішу владну партію, з котрой є і міністерка Міланова.

Ріґо тым реаґовав на ідею трансформації меншынового фонду. „В документї ся, правда, говорить о розшырїню ёго діятельства, але без придїлїня односных фінанчных средств,“ конштатовав.

Бывшый державный секретарь резорту културы твердив, же трансформаціёв „счезне“ каждый рік пів міліона евр.

„Тота влада посередництвом свого проґрамового выголошіня і народностным меншынам приобіцяла горы-долы, по роцї, нелем на основі публікованого документу, мож позоровати, же не хоче дотримати ани status quo,“ коментовав у пятніцю 12-го марца Ріґо.

Міністерство ся бранить

На крітіку Конрада Ріґо вже зареаґовав і резорт културы. Пояснює, же о жадны грошы нихто не прийде, покля ся фонд трансформує на шыршый.

„Ниякым спсобом бы ся не знижыла сучасна алокація на підпору народностных меншын, ани сучасна алокація на дотації зневыгодненых ґруп. Ішло бы лем о продовжованя процесу перенесіня дотачных схем прямо з міністерства на незалежны фонды прінціпом такзваной продовженой рукы. Дотації про зневыгоднены ґрупы бы не ішли на конто дотацій про народностны меншыны, ани наопак,“ підкреслив говорця міністерства Михал Гайтол.

Єдночасно ґарантовав, же в припадї реалізації пропонованой зміны є в інтересї міністерства конзултовати єй з орґанами доткнутого фонду, в припадї Фонду на підпору културы народностных меншын і з представителями народностных меншын.

Буковскый: Є то новотов і про мене

„Міністерство културы публіковало матеріал, котрый занимать ся реформов фінанцованя културы. В рамках рештруктуралізації ся Kultminor (меншыновый фонд, позн. ред.) злучіть з новым фондом. Тота інформація є новотов і про мене, зато темов будеме занимати ся і на засїданю Выбору про народностны меншыны кінцём марца,“ реаґовав на інформації Ласло Буковскый, уповномоченый влады про народностны меншыны.

Петро МЕДВІДЬ, ЛЕМ, фн, языкова управа і звыразнїня писма: ред. АРК в СР