15. 3. 2020: Петро Трохановскый (ред.): Книга Білцаревы
КНИГА БІЛЦАРЕВЫ, ред. Петро Трохановскій; выд. Руска Бурса, Крениця - Ґорлиці - Білцарева 2017; сторін 580; ISBN 978-83-941270-1-5
Заправды є то книга, не лем книжка, бодай під взглядом фізычным - при своіх 580-ох сторонах, форматі А4, вазі (2,7 кг). По части то книга - альбом, вміщат понад 160 архівальных фотоґрафій, приблизно тілко же знимок краєвидів села, деталів природы, обьєктів архітектуры, тіж парудесят ріжнотематычных ілюстраций поміщеных попри текстах окремых розділів.
О мериторичным взгляді не выпадат мі бесідувати, понеже єм ре-дактором Книгы а і - векшыном - єй автором. Ограничу ся зато лем до представліня єй змісту, но може іщы до даякых рефлексий однісні працы над ньом.
Книга поділена єст на 5 основных части: Ґеоґрафія, Істория, Духова, матеріальна і соспільна культура, Білцарівскы творці і На выгнаню. Завершают Книгу коротшы розділы, трактуючы о найнівшых, звязаных зо селом подіях і працы над даном моноґрафійом, а тіж дост обшырна бібліоґрафія. На внутрішній страні передньой окладинкы (враз з першом картом) поміщено мапу Білцаревы формату А3 з топонімами, терено-выма назвами, на задній же - мапу (А4), головні з білцарівскыма ріля-ми. Здецидувал єм ся на такє акуратні вміщыня, передовшыткым го-ловной мапы (в першым задумі мала то быти вставка по ґеоґрафічній части) зо взгляду на практычну сторону - поручнійше єст одвернути окладинку нич серед тексту заєдно глядати і розкладати мапу, понеже - як зазначено - єст она формату А3; мапы находят ся і всередині Книгы, але мают они однесіня лем( до даной, окремой темы.
Книга єст адресувана переовшыткым до нашых селян, іх потомків, але коли ходит о історию - шыроко потрактувано ю в аспекті цілой, а бодай за-хідньой Лемковины, з яком Білцарева мала на протягу віків нерозлучний звязок. Тото саме одностит ся до ду-ховой і матеріальной культуры. Отже не єст то книга лем для Білцаревян, а уж певністю неєдно для себе можут найти в ній нашы найближшы сусідо-ве - Фльоринчане, Боґушане ци Камяняне.
Книгу задумал єм створити - з помочом шырокого кругу люди - в 1997 ро-ці, на 50-ту річницю нашого выгнаня. Зышло отже од того часу полных двадцет років, долгых років, особливі для Тых, котры єй барз вызерали, але не діждали ся. З глубокым моім поклоном - най мі, деси в безкраім небі, выбачат. Доповім Ім іщы тото (ачий мя почуют), же тото опізніня має і до-бры своі стороны, бо з роками, з при-ходом неоціненого Інтернету мож было найти вельо материялу, о якым колиси не мож было ани подумати.
Очывидні, ядро цінности взял єм - ци то посередньо, ци безпосередньо - од нашых селян, якы свою метрику выводили іщы з ХІХ столітя ци почат-ків минулого. І під тым взглядом - богатства богатых душ - Білцарева явит ся неперевершена. З чого єм незмірні гордий.
Меньше гордий єм зо самого себе, бо хоц Книга вызерат достойні, хоц дост богата - мож было зробити тото ліпше. Та оне должезне роджыня ся, дорастаня Книгы несло зо собом ок-ремы трудности (зас - што гірше, што ліпше?!). Пліків в компютері прибывало і прибывало, ішло в соткы і з роками тяжко ся было в тым розгорнути.
Оправдати ся мушу і взглядом пра-вопису. Інакше ся писало пред двадцетьома роками, інакше днес. І хоц дал єм сынам, текст до коректы (они сут в тым направду добры), выявлят ся, же далеко не вшытко дал єм про-вірити. Та не смотрте на ону неконсек-венцию, глядайте хосенного в змісті.
Книгу Білцаревы (для себе, для діти і внуків; веце уж подібной не буде) мож придбати за адресом выдавці: Stowarzyszenie Ruska Bursa w Gorlicach, ul. Sienkiewicza 28, 33-300 Gorlice.
(пт)
(Публікуєме в оріґіналї – лемківскім варіантї русиньского языка.)
