9. 5. 2016: Унікатне обявлїня в роцї 370-го юбілею унії

В рамках приготовлїнь єдной із далшых публікацій едіції Ґрекокатолицька церьков на Словакії (Gréckokatolícka cirkev na Slovensku), котра выходить од 2012-го року і буде закінчена у роцї 2018 при нагодї 200-ой річніцї выникнутя Пряшівской ґрекокатолицькой єпархії, котра выникла оддїлїнём теріторії од Мукачовской ґрекокатолицькой єпархії, подарило ся унікатне обявлїня.

Ґрекокатолицькый священик Юрай Ґрадош, котрый публікацію приготовлює як свою дізертачну роботу, обявив оріґіналный документ із 24-го апріля 1646-го року, котрый є повязаный із Ужгородьсков уніов. Обявлїня є о то цїннїше, же ку нёму дішло лем пару днїв по тім, што собі Ґрекокатолицька церьков припомянула 370 років од выголошіня Ужгородькой унії. Інформує о тім офіціалный сайт Пряшівского ґрекокатолицького архієпіскопства.

На найдженій грамотї є латиньскы писаный текст, за котрым наслїдує правдоподобно 63 підписів священиків. Документ быв подля сайту архієпіскопства найдженый лем 4-го маю того року, і моментално є в етапі баданя. Дотеперь одборници на тоту історічну проблематіку думали, же акт Ужгородьской унії не быв здокументованый, значіть, же не быв у день выголошіня унії зробленый жаден запис. Но тото нове обявлїня тоту теорію вывертать. Дотеперь знамым документом быв лем документ із пізнїшым датованём, конкретно з 15-го януара 1652-го року.

Ужгородьска унія была формалным актом обновлїня церьковной єдности міджі церьквов візантійского обряду в Мукачовскій єпархії, котру творили Русины, і Римокатолицьков церьквов. Ку выголошіню унії дішло 24-го апріля 1646-го року на замку Друґетів в Ужгородї, де было участных 63 свячеників (цїлково їх втогды на теріторії Мукачовской єпархії было коло 600), а быв там участный і римокатолицькый єпіскоп із Яґру Юрай Якушіч.

В документї з 15-го януара 1652-го року, котрый ся дотеперь брав як єдиный існуючій писемный документ о унії, были пункты о тім, же церьков собі буде годна всокотити обряды ґрецькой церькви, же собі церьков буде годна выберати свого єпіскопа, котрого потім потвердить Святый столець у Римі, і же будуть духовенству признаны такы прівілеґії, яке має і католицьке (розумій римокатолицьке) духовенство.

Прикладаом про выголошіня унії в Ужгородї была головно Брестьска унія, котра была выголошена у 1596-ім роцї на теріторії Польско-літовской державы. Іщі перед Ужгородьсков уніов была єдна неуспішна проба о выголошіня унії, котра проходила у 1614-ім роцї в Краснім Бродї.

Акт зъєдинїня православных Русинів і католиків 24-го апріля 1646-го року не быв помпезным. По торжественній літурґії, котра проходила в каплічцї на замку в Ужгородї, 63 священиків склало присягу до рук єпіскопа Якушіча, верейно повіли нікеё-константінопольске Вірую і выголосили, же вірять вшытко тото, што Католицька церьков віровати жадать, і же папу Інокентія Х. признавають як свого головного пастыря і цїлой церькви. Велику заслугу на выголошіню унії мали Петро Партерніюс і Гавриїл Косовіцькый.

Акт зъєдинїня быв наперед потвердженый угорьскым прімасом Юраём Ліпаём (14-го мая 1648-го року) і пізнїше і цїлоугорьскым сінодом єпіскопів в Тырнаві, в септембрї 1648-го року. Дефінітівне упевнїня Ужгородьской унії принесло аж выбратя нового мукачовского єпіскопа по смерти Базіла Тарасовіча у 1651-ім роцї коли быв за мукачовского єпіскопа выбратый Петро Партеніюс Петровіч, котрый быв великым прихылником унії. Втогды ся ку унії приголосила векшына священиків Мукачовской єпархії.

Інтереснотёв є, же Петро Партеніюс Петровіч быв на єпіскопа рукоположеный православным єпіскопом Штефаном Сімоновічом із Алба Юлії, котрый го рукоположыв і напрік тому, же знав, же Петровіч є католиком і прихылником унії.

П. М. , жрідло фотоґрафії: wikipedia.com