9. 11. 2016: В музею ся бісїдовало о Антоніёви Бескидови і русиньскім школстві

  • • Главны протаґоністы двох семінарів у СНМ – Музею русиньской културы: (злїва) Мґр. Гавриіл Бескид із Пряшова і Др. Тібор Міклош Поповіч, к. н. із Будапешту.

    • Главны протаґоністы двох семінарів у СНМ – Музею русиньской културы: (злїва) Мґр. Гавриіл Бескид із Пряшова і Др. Тібор Міклош Поповіч, к. н. із Будапешту.

8-го новембра 2016-го року Русиньске културно-освітнє общество Александра Духновіча в Пряшові зорґанізовало в просторах Словацького народного музею – Музею русиньской културы в Пряшові два науковы семінарі. Першый дотуляв ся особy Антонія Бескида, вызначного русиньского політічного діятеля, другого ґубернатора Підкарпатьской Руси в складї Чехословакії. Другый семінар належав темі русиньского школства, од выникнутя 1-ой Чехословацькой републікы аж до українізації, котра в школстві наступила твердо зачатком 1950-ых років.

 

Зо своїма лекціями на тему Антонія Бескида выступали Гавриіл Бескид, председа Русиньского културно-освітнёго общества Александра Духновіча в Пряшові, котрого отець быв братом підкарпатьского ґубернатора, і котрый довгы рокы присвячать ся в многых статях і публічных выступах якраз свому роду, із котрого вышло веце вызначных русиньскых особностей.

Другым выступаючім на тоту тему быв Тібор Міклош Поповіч, ґеоґраф, універзітный педаґоґ, сполоченьскый і културный діятель міджі Русинами в Мадярьску, основатель Русиньского научного інштітуту в Мадярьску, основатель Русиньского културного общества Будитель, бывшый представитель Русинів у русиньской самосправы в Мадярьску, котрый народив ся на Підкарпатьскій Руси, коли іщі належала до складу Чехословакії. Поповіч так само много у своїм жывотї публіковав односно русиньской ґеоґрафії, історії і културы.

 

В рамках лекцій одзвучали од реферуючіх і людём мало знамы факты. Гавриіл Бескид припомянув, же на тім, же теріторії Підкарпатькой і Пряшівской Руси вошли до складу Чехословакії має вєдно із Ґригоріём Жатковічом велику заслугу якраз Антоній Бескид. Тот в угорьскім парламентї діяв як посланець уж за монархії. При роспадї монархії му было пропоновано здобыти функцію ґубернатора тзв. Руськой Крайны, з тым, жебы тота теріторія, заселена Русинами, зістала під Мадярьском. Бескидовов реакціов на тоту пропозіцію было заснованя Руськой народной рады в Пряшові, пізнїше Централной руськой народной рады в Пряшові, котра зъєдинила думаня вшыткых руськых народных рад і прихылила ся ку рїшіню, же теріторії Русинів підуть до складу Чехословакії.

 

Тібор Міклош Поповіч підкреслив, же Антоній Бескид быв єдным із нашых найвызначнїшых політічных діятелїв, котрый окрем іншого фінанчно дуже підпоровав русиньскы общества, якы в тім часї діяли, інтересовав ся о нашых штудентів, і односно котрого маєме великый довг. Подля слов Поповіча мало честуєме тоту історічну особность, котра бы мала мати, ці уж на Пряшвщінї або на Підкарпатю, „такый великый і красный памятник, якый має Духновіч у Пряшові.“ Поповіч має надію, же кідь ся таке дїло не подарило ёго ґенерації, подарить ся то молодшым ґенераціям Русинів.

 

В рамках другой темы – школства знова выступив Гавриіл Бескид, котрый бісїдовав головно о Руській ґрекокатолицькый реалній ґімназії, яка была одкрыта в школьскім роцї 1936/1937 в Пряшові. Бескид там сам штудовав і належав ку першым абітурьєнтам пряшівской руськой ґімназії. Друга лекція была присвячена Миколаёви Бобакови, священикови, педаґоґови, церьковному діятелёви, котрый быв першым директором спомянутой пряшівской руськой ґімназії. Бобак не прияв у 1950-ім роцї православіє і быв насилно выселеный на Мораву, де робив лїсного робітника. Як священик міг діяти аж в роках 1968 – 1970, по тзв. Празькій яри, коли была іщі перед окупаціов армадами Варшавского договору знова леґалізована Ґрекокатолицька церьков у Чехословакії. Тоту лекцію приготовив внук Миколая Бобака – Юрай Бобак. Миколай Бобак умер в Пряшові у 1986-ім роцї.

 

Петро Медвідь

Script logo