8. 6. 2020: Час-до-часу і мы мали своє радийо. Штефан Шкымба – першый лемківскій радийовец

Нам, Лемкам жыючым в Старым Краю, долго треба было ждати на своє перше радийо. Долго ани не мали сме місця в мейнстрімовых стациях, бо просто або комуна нас вымазала, або потім не было місця на меншыновы справы.

Лем пару дни назад, 1. червця/юнія, припоминали сме з радістю девяту річницю од моменту, коли ЛЕМ.фм, перше лемківскє радийо, пустило в ефір своі першы звукы. До округлой річниці лем рік. Зыйдеме ся святочно – вірте нам.

Стары лемківскы ґазеты не раз годны захопити неграмотных, але зацікавити знают і тых веце допереду. Пандемія ся не скінчыла, а то добрі сой тепер

одсвіжати тото, што нам предкы найліше лишыли. Чысло 21. (56.) нашого довоєнного часопису «Лемко», што был пресовым орґаном славного «Лемковского Союза», в выданю з 6. червця (24. мая) 1935 р. писало, што лемківску музику по америцкым радию чути. Гей, Америка все была окдрыта на інчых, все принимала купету еміґрантів. Но, нашы Карпатскы Русины, котры глядали щестя гын, знали, што коло радия вартат ся закрутити. Може уж і товды был етнобізнес?

Окрем того і тамтого, знайме, што Штефан Шкымба был першым лемківскым радийовцьом і піонєром фоноґрамів. Такій то был світовый ґазда нюйорской редакциі.

Лемковскы пісні по радіо

Ту, в Злученых Державах, ціле населенє интересує ся тым, што и где діє ся, а интересує ся головно прото, бо каждый день в означены годины слышит по радио о политычных спорах и договорах медже державами и, о роботничих штрайках, катастрофах – словом, о всякых важных событях в світі.

Кромі того по радио передают бесіды знаменитых политыков и ученых, жартобливы бесіды , співы, концерты оркестров, граючих в театрах, концертных поміщенях, великых готелях, банкетах и выключно для радио. Люди у нас радо слухают радио и радиоапараты находят ся в помешканю праві же­ каждого, хоц бы и бідного человіка.

По радио можна чути, як говорят, співают и грают поодынокы народы, котры мают означеный час, коли можут до радио співати або надавати бесіды. Полякы передают свои програмы по радио в каждый день по пол годины, рускы также каждого дня, але не в оден час, часом в день, а часом вечером.

От часу до часу и мы лемкы маме пол гodины и передаєме по радио нашу програму: весільны и народны пісні (сольовы, духовы и хоровы) при акомпаниаменті фортепияна або оркестра, весільны и народны жарты и танечны музыкы. Пісні тоты, што надає ся по радио, сут уложены по всіх правилах нотной наукы и выпадают барз красно.

Тепер лемковска програма передає ся уж четвертый місяц в радио-стации в Ню-Йорку в каждый четверг о годині 6:З0 вечером. Надаваны програмы можут чути люды отдалены больше як 300 англ. миль от Ню-Йорка. Головным организатором лемковской пол годины для радио єст Стефан Шкимба, родом из Воловца, горл. повіта. Он из своєй охоты запрошує наши хоры, оркестры, знаных співаков и дырыгентов и тым насвистує арии наших лемковскых пісней, а они роскладают их под ноты для хоров и музыкы, выучуют и так передают по радио. Такым способом прекрасны лемковскы пісні, котры дусили ся до недавна лем в наших горах идут в широкый світ и дают знати світу, же в высокых, каменистых Карпатах жиє народ рускый, народ, котрый свою любов до родного краю передає в милозвучной –  тоскливой пісні.

Севериян КОСОВСКЫЙ, ЛЕМ.фм

(Публікуєме в оріґіналї – лемківскім варіантї русиньского языка.)