6. 3. 2020: 104 млн на опіку над забытками, але не на церкви

Міністер Культуры і Нацийональной Спадковины оголосил 2. марця тр. результаты першого набору в Проґрамі «Охорона Памятників». Роздиспонувано 104 млн зл на опіку над забытками. Дофінансуваня отримало 375 проєктів, в тым лем єден тыкаючый лемківской деревяной сакральной архітектуры, a зложеных было іщы 20 інчых внесків на ратуваня лемківской спадковины.

Што рока завідателі деревяных церкви старают ся о грошы на ремонты своіх обєктів, проведіня необхідных консерваторскых робіт ци монтуваня розмаітых забезпечынь і системів. Без підпоры державы опіка над забытковыма храмами є барз тяжка, бо предовшыткым – барз коштовна. Парохіі не сут в силі своіма середками одповідньо задбати о обєкты.

Од все лемківскы деревяны церкви тішыли ся великым заінтересуваньом знавців і специялистів в обшыри архітектуры, любителів реґіону, туристів ітд., а о іх великій цінности засвідчат факт, што аж пят з них находит ся на списку Світовой Спадковины ЮНЕСКО, а практичні вшыткы находят ся на Пути Деревяной Архітектуры.

Грошы лем для церкви в Рыхвалді

Од років што найменше пару церквам (хоц все зголошеных є парунадцет або більше як двадцет внесків) признавано дотацию з Міністерства Культуры і Нацийональной Спадковины на необхідны роботы. Барз часто тоты роботы, з огляду на іх коштовніст, ділены сут на етапы, прим. даного рока робит ся консервацию поліхроміі в притворі, в наступным – в храмі вірных ітд. Того рока практичні во вшыткых обєктах, якы старали ся о фінансову підпору од державы, не поведе ся ани продолжати зачатых робіт, ани зреалізувати новых. Лемківскым церквам грошы не признано.

На 21 внесків лем єден достал одповіднє чысло пунктів, жебы отримати дофінансуваня. Грошы признано на ІІ етап монтуваня інсталяциі системы гашыня водяном гмлом типу FOG в церкви покровы Пресвятой Богородиці в Рыхвалді (дофінансуваня выносит 230 тис. зл). Є то єдна з пятьох лемківскых церкви, якы находят ся на списку ЮНЕСКО.

Підпоры од польской державы не достали церкви в Квятони, Бортным, Королику Волошскым, Бересті, Перунці, Перегримці, Новици, Розділю, Полянах, Репеди, Дубным, Прислопі, Андриівці, Чырній, Лабовій, Кунковій, Ліщынах, ани в Близнянці на Коросняньскій Руси. Не буде тіж зробленый 8. етап консервациі церковных стародруків, што реалізує Єпархіяльный Осередок Православной Культуры «Елпіс» в Ґорлицях. Парохіі, якы старали ся о грошы, внескували о дотацию м.ін. на комплексову консервацию малюнків, ікон, іконостасів, олтари, выпосажыня, ремонт дахів ци монтаж протиогньовых інсталяций або модернізацию електричных інсталяций.

Підпора єдной конфесиі

На 375 внесків, якым признано дотацию, близко 300 то проєкты звязаны з роботами веденыма в католицкых костелах, монастырах, каплицях ітп. Окрем реченых сакральных обєктів, фінанусваня признано м.ін. для Замку в Ланцуті, Замку Шлезскых Пястів во Вроцлаві, дому проф. Віктора Зіна в Грубєшові, на ремонт мешкального будинку старой конструкциі в Уніковицях та ремонт середньовічных оборонных мурів в Стшеґомі.

Наталія МАЛЕЦКА-НОВАК, ЛЕМ.фм

(Публікуєме в оріґіналї – лемківскім варіантї русиньского языка.)