5. 2. 2018: Русиньска самосправа в Мадярьску святкує 20 років

Вседержавноє Русинськоє Самосправованя (Цїлоштатна русиньска самосправа) в Мадярьску на 10-го фебруара 2018-го року в містї Шарошпоток приготовлює подію, котров торжественно одсвяткує 20-ту річніцю выникнутя русинськой самосправы в тій державі.

 

Подія має зачати параклісом в містній ґрекокатолицькій церькви, потім в рамках святкованя буде проходити передаваня шторічной Премії Антонія Годинкы. В рамках передаваня премії к участным приговорять ся Ріхард Гёрчік – председа Комісії евроспкых дїл мадярьского парламенту, Віра Ґіріц – представителька Русинів у мадярьскім парламентї і Янош Арош – пріматор (мер) Шарошпотока. Потім має проґрам торжества продовжовати концертом.

 

Русины в Мадярьску

 

В Мадярьску, окрем цїлоштатной самосправы, котрой председом того часу є Віктор Крамаренко, єствує іщі „Областноє Русинськоє Самосправованя‟ в Мішколцї і „Столичноє Русинськоє Самосправованя‟ в головнім містї, в Будапшетї. Окрем того, є там зареґісторваных сім русиньскых обществ і єден союз.

 

Кількость Русинів в Мадярьску є подля остатнёго списованя населїня із 2011-го року 3382. Русины в порівнаню із попреднім переписом із 2001 зазначіли нароснутя о 186 процент. Но єдночасно ішло долов чісло тых, котры собі записали і материньскый язык русиньскый. Покля у 2001-ім роцї такых людей было 1113, в роцї 2011 собі язык записало уж лем 999 людей.

 

Народностны самосправы в Мадярьску

 

Подля мадярьского закона о правах народностных і етнічных меншын із 1993-го року можуть особы, котры належать ку даякій меншынї, засновати в селї ці містїі містну меншынову самосправову. Заснованя не є повязане на процента членів народностной меншыны, самосправованя можуть быти і там, де меншына досягує менше як 20 процент населїня. Такы самосправы выникли і в селах ці містах, де подля штатістікы жыє лем дакілько людей, котры належать ку меншынї.

 

Меншыновы самосправы зряджують і фінанцують меншыновы културны общества, школы, выдавають новинкы, орґанізують културны події і заступають меншыну в одношіню ку остатным орґанам містной самосправы і штатной справы.

 

Містны меншыновы самосправы выберають реґіоналны (жупны) меншыновы самосправы і цїлодержавну меншынову самосправу. Цїлодержавна меншынова самосправа заступать меншыну в одношіню ку глаловным орґанам державы, высловлюють ся ку пропозіціям законів і актівностям міністерств, котры дотуляють ся меншын (напр. ку освітї, меншыновому высыланю у державній телевізії і радію).

 

Мадярьска сістема самосправовань найвеце пасує малым меншынам і меншынам, котры не жыють компактно на уцїленій теріторії. Уможнює їм утримати свої културны і освітнї актівности, кідь про малу кількость не мають своїх представителїв в містній самосправі.

 

П. М.