5. 10. 2020: Крок за кроком

Ку кінцю октобра будуть на Українї проходити реґіоналны вольбы. Опозічна платформа – За жывот знова раз ословлює і Русинів. Перед тым, як будеме скакати од радости, треба терезво повісти, же дїла ся мають рїшыти крок за кроком.

Перед парламентныма вольбами у 2019-ім роцї споминана політічна партія мала свій зъязд у Києві. Іван Чубирко, котрый кандідовав за платформу до Верьховной рады, втогды на зъяздї окрем іншого повів, же є треба узнати Русинів на Українї. Сам повів, же є Русином.

Аґітка, котру выдала Опозічна платформа – За жывот ку теперешнїм реґіоналным выборам під назвов Стратеґія розвитку Закарпатя, має і пункт під назвов Розроблїня проґраму розвитку турізму, етнічной културы і шпорту. Такой першый абзац того пункту пише, же партія хоче сотворити катедру русиньского языка і літературы, котра бы была під Ужгородьсков націоналнов універзітов.

Без того, жебы єм выразив свої сімпатії або несімпатії ку споминаму політічному субєкту, радив за кого голосовати або не голосовати (то є на людях на Українї), можу конштатовати, же якесь конштантне прямованя той політічной партії в одношіню ку Русинам відїти. Платформа не вытягла тему Русинів лем перед парламентныма вольбами, Русинам хоче ся приговорити і теперь, в реґіоналных вольбах.

Де пак проблема? В ничім, аж на тото тихо, котре є меджі єднов і другов політічнов обіцянков опозічных жывотодавцїв. І в тім, же треба іти крок за кроком.

Опозічна платформа – За жывот до Верьхновой рады в році 2019 перешла. Здобыла у вольбах 43 кресел. Не є коло властей, але має посланвїв, котры сидять в парламенті, і котры ся можуть озвати, давати пропозіції. Нажаль, окрем апелу Івана Чубирка, єм реално не чув, жебы тот політічный субєкт тискав через парламент на то, жебы Україна узнала Русинів як окремый народ – окрему народностну меншыну в державі, зо вшыткыма правами, котры такій меншынї приналежать.

То, же хтось повість, же треба узнати Русинів, є шумне. Але то мы вшыткы знаме, а бісїдуєме і без того, жебы сьме кандідовали до парламенту. А кедь ся партія ку такому апелу реално голосить, і пак здобуде мандаты, чекав бы єм, же холем дашто про тото пак і зачнуть робити. Но затля ся ніч таке не дасть конштатовати в припадї споминаного субєкту.

Чом то є важне теперь? Платформа бы хотїла зрядити русиньску катедру. Катедру, котра бы ся шпеціалізовала на русиньскый язык і літературу. Но як буде реално вызерати така катедра, покля не суть узнаны Русины як окремый народ, і їх язык Києв выголошує за діалект україньского языка?

Яку бы не мала назву така катедра, реално ся мож бояти того, же покля зістане у вопросї Русинів на Українї status quo, пак з того може быти лем далшый кабінет україньской діалектолоґії, одкыль нам україньскы науковцї будуть посылати доказы і одказы, же сьме лем часть україньского народа і наш язык, то лем їх діалект. Мало такых інштітуцій на Українї вже теперь є?

З думков зряджіня русиньской катедры в Ужгородї ся і русиньскы кругы бавлять вже давно. Не є то жадна новота, котра бы была выдумана споминанов політічнов партіёв. Такы пожадавкы докінця давав і Світовый конґрес Русинів, але безуспішно. Але наконець то є може так дакус і щастя.

Думам, же дїла ся мають рїшыти крок за кроком. Не мож перескаковати, не мож ся крутити довкола. Треба іти допереду, пуступно, крок за кроком, але і мерьковати на драгу. Іншак ся може стати, же притім поламле чоловік ногу або розобє голову. І буде іщі веце проблем, як было, кебы лем стояв.

І зато рекомендую, рїшайте наперед статус Русинів, статус русиньского языка. Покля тоты дїла не будуть вырїшены на наш хосен, пак ся може стати, же і добрї, щіро думане дїло, што може і в тім припадї (не знаме), скінчіть як зброя проти нас. А зброя жывот не приносить.

Петро МЕДВІДЬ, лем.фм, статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm, языкова управа: ред. АРК В СР.