4. 10. 2024: Кедь є зрада успіхом

Прага зрадила тых, котры іщі вчера за ню боёвали.

Чеськый презідент Петр Павел почас того, як брав участь на 79-ій Валній громадї Орґанізації зъєдиненых народів повів, же Україна мусить быти односно своїх войновых цїлїв реалістічна і прияти, же часть теріторії бы могла холем дочасно зістати під російской контролёв.

Но і пак пришов 30-ый септембер, коли собі припоминаме смутну рочніцю Мнїховского договору, значіть – Мнїховской зрады, і на чеськім Міністерстві загранічных дїл ся при тій нагодї задумав ведучій Оддїлїня про загранічну сполупрацу Іван Дубовіцькый. Кебы ся не задумав, може бы было і лїпше.

Дубовіцького в тот день цітовало много чеськых і словацькых медій, включно пресовых аґентур. „Україна не сміє скінчіти єднако як Чехословакія по підписаню Мнїховского договору,“ цітовали медії чеського діпломата, з тым, же будьякы цофаня перед аґресором го посилнюють, і суть фактічным одкладанём ёго далшых аґресівных воєн.

Ведучій загранічной сполупраці на чеській діпломації припомянув, же о Чехословакії ся втогды вырїшовало без Чехословакії, страта Судетів – жертва з боку Чехословакії, не принесла безпечностны ґаранції, котры мала Прага за то здобыти од штирёх держав, якы договор підписали, но а наконець Гітлер і так почав Другу світову войну.

Тото вшытко робітник чеського резорту діпломації, але і много далшого, припомянув в рамках рочніцї Мнїхова, і того, же Україна бы так не мала скінчіти. А відїло бы ся, же властно може дакус несміло, непрямо опоновав презідентови. Но лемже пак Іван Дубовіцькый роздумовав далше.

Дубовіцькый пак підреслив, же не вшыткы теріторіалны зречіня ся мусять вести ку траґічным діям. Подля нёго маєме приклад, же Чехословакія сама одступила часть своёй теріторії на выходї Совётьскому союзу, і ку жадній войнї то не вело.

І мы бы сьме теперь могли чеському діпломатови положыти дакілько вопросів. Може тот першый бы быв, чом Мнїховска зрада, коли пришли о теріторії Чехы, болить, але русиньскый Мнїхов уж не болить? Гей, анексія Підкарпатьской Руси не было нич інше, лем далшый Мнїхов. Але то так не болить, бо то не чеськы теріторії пішли „горї комином“, лем русиньскы, гейже?

Так само бы сьме могли положыти вопрос, ці зрада властных обчанів, і кедь по тім не пришла далша война, не є достаточнов траґедіёв, жебы то не давати як приклад, і кедь прямо то так не было повіджене, але „успішного“ рїшіня. Прага предсі зрадила тых, котры іщі вчера за ню боёвали.

Зрадила чехословацькых вояків русиньского походжіня, наприклад тых, котры в рамках 1-го Чехословацького армадного корпусу ґенерала Людвіка Свободы ослободжовали теріторію Чехословакії. Але зрадила і своїх обчанів, Русинів – державотворный народ із властнов, мірныма договорами признанов теріторіёв, но і далшы народности на Підкарпатьскій Руси – в тім чіслї Чехів і Словаків, котры там жыли. Ці тото не є достаточна траґедія?

А ці не є достаточнов траґедіёв то, што пак з їх бывшыма обчанами, державнотворным народом Чехословакії, зробила Москва, коли їх вымазала з мапы світа, українізовала, а запрязнены державы в совєтьскім блоку тото повторяли?

Або ці не є достаточнов траґедіёв то, же тота біда Русинів на Підкарпатю, коли їх держава не узнавать, не дає їм права, кріміналізує,  тырвать доднесь? На властній землї суть на тім гірше, як чуджі.

Є тото вшытко досправды потверджінём того, же не пришло ку далшым траґічным дїям, коли Прага підпорядковала ся Москві, оддала теріторію без того, жебы холем єдно простестне словко было чути публічно?

Без того, жебы сьме мудровали од стола, і бісїдовали, яке має быти рїшіня войны на Українї, приклад, котрый дав чеськый діпломат є, діпломатічно повіджене, нещастный. А недіпломатічно – є глупый, нечутливый і праґоцентрічный, котрый не смотрить дале як по властне пісковиско.

Подля думаня, котре одпрезентовав Дубовіцькый, могло бы ся дакому відїти, же зрада была успіхом. Але нїт, зрада – тота ниґда не є успіхом. Она все може быти лем ганьбов.

Петро МЕДВІДЬ. Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Языкова і ґрафічна управа: АРК в СР.