28. 6. 2021: Сто років од народжіня владыкы Іоанна Семедія

В тых днях Мукачівска ґрекокатолицька єпархія торжственно припоминать собі сторочніцю од народжіня свого єпархы, котрый церьков вів од часів ілеґаліты і привів єй аж до часів слободы і новой незалежной державы.

Іоанн Семедій быв єпіскопом, котрый сохраняв статус церькви sui iuris, хоць атакы на статус єпархії пришли такой по обновлїню церькви. Сохраняв русиньску церьков, а тым і русиньскый народ. Быв остатнїм єпіскопом ілеґалной Мукачівской єпархії, а єдночасно першым офіціалным єпархом по обновлїню той церьковной штруктуры.

Быв чоловіком, котрому по десятках років офіціалного неіснованя єпархії подарило ся побудовати містну церьков, обновити і укрїпити церьковны штруктуры, і котрый чув повязаня з іншыма єпархіями, про котрых была русинська Мукачівска єпархія Матїрёв Церьквов.

Іоанн Семедій

Народив ся Іоанн Семедій 26-го юна 1921-го року в селї Мала Копаня, Виноградівского раёну (Севлюш до 1946-го року), на Підкарпатьскій Руси. У 1942-ім роцї закінчів ґімназію в Хустї. В тім самім році наступив на Ужгородьску духовну академію.

В роцї 1944 став добровольником і боёвав у Чехословацькій армадї. Пізнїше быв демобілізованый, жебы міг продовжовати богословскы штудії, якы закінчів у 1947-ім роцї.  В тім самім роцї прияв з рук владыкы Теодора Ромжы рукоположіня на священика. Быв призначеный префектом і учітелём богословской академії в Ужгородї, єдночасно выконовав функцію нотаріуса єпархіалного управлїня Мукачівской ґрекокатолицькой єпархії.

Од року 1949, коли была совєтьскыма властями офіціално зліквідована Мукачівска ґрекокатолицька єпархія, аж до року 1987 робив у цівілных професіях, пак одышов на пензію. Но цїлый тот час діяв в рамках підземной, ілеґалной церькви.

Тайный єпіскоп, єпарха

24-го авґуста 1978-го року в селї Оноківцї, коло Ужгорода, од ґрекокатолицького владыкы Александра Хіры, котрый быв тайно рукуположеный на єпіскопа Теодором Ромжом і перешов собі комуністічным лаґром, дістав Іоанн Семедій тайны єпсікопскы свячіня. В януарї 1979-го року, по смерти апостольского адміністратора єпархії – Николая Муранія, Іоанн Семедій як єпіскоп зачав вести Мукачівску ґрекокатолицьку єпархію в ілеґалітї.

Зміна пришла аж ку кінцю комуністічного режіму, по обновлїню Ґрекокатолицькой церькви на Українї дня 20-го новембра 1989-го року. Хоць ту треба спомянути, же владыка Іоанн вже у 1987-ім роцї  брав участь в домаганях перед московсков владов, жебы признати Ґрекокатолицьку церьков.

О нецїлый рік і пів пізнїше, 21-го януара 1991-го року, дістав владыка Іоанн Семедій од втогдышнёго Папы римского Йоана Павла ІІ. декрет о тім, же є Римом признаный як єпархіалный єпіскоп мукачівскый.

В тім часї на теріторії Підкарпатя были далшы высвячены єпіскопи – Іван Марґітич і Йосиф Головач, котры стали помічныма єпіскопами. У функції єпархы владыка Іоанн быв аж до 25-го януара 2003-го року, коли Папа римксый Йоан Павел ІІ. прияв ёго резіґнацію і владыка став ся єпіскопом-емерітом.

Умер 6-го децембра 2008-го року у віцї 88 років, в 31-ім роцї єпіскопского служіня і 62-ім роцї священства. Похороненый быв 9-го децембра в роднім селї.

Єпіскоп обновы

Іоанн Семедій мав важну роль в рамках обновлїня Мукачівской ґрекокатолицькой єпархії. За ёго періоду у функції єпархы подарило ся принавернути ґрекокатоликам дакотры церькви, котры по 1949-ім роцї хосновали православны, а так само церьковны будинкы, меджі котрыма мож спомянути наприклад і єпархіалный палац в Ужгородї, обновила ся богословска семінарія, зачали ся будовати новы храмы.

Єпархія по двогых роках офіціалного неіснованя під веджінём свого єпархы нелем ожыла, але зачала і переквітати. За ёго веджіня єпархії зачав ся і процес, на кінцю котрого у 2001-ім роцї быв за блаженого выголошеный ёго святитель, владыка Теодор Ромжа.

Хранитель церькви sui iuris

Так само было важне ёго русиньске прямованя. По обновлїню єпархії в 1989-ім роцї были такой намагы україньскых єпіскопів, жебы Мукачівску ґрекокатолицьку єпархію підпорядковати під Україньску ґрекокатолицьку церьков, котра в тім часї мала свій центер у Львові.

В юни 1990-го року проходив в Римі Сінод єпіскопів Україньской ґрекокатолицькой церькви, на котрый пришов і владыка Іоанн Семедій вєдно з владыками Іваном Марґітичом і Йосифом Головачом, кедьже дістали запрошіня.

На сінодї быв владыка Семедій під тиском з боку україньскых єпіскопів, жебы ёго єпархія приєднала ся до складу україньской церькви.

В тій думцї мали україньскы єпсікопи споєнця – Івана Марґітича, котрый быв проукраїньского напряму. Многы проукраїньскы думаючі ґрекокатоликы Марґітича беруть за чоловіка, котрый боёвав проти „сепаратізму“ втогдышнёго веджіня Мукачівской ґрекокатолицькой єпархії.

Владыка в тых нелегкых часах обновлёваня церькви і нового возроджіня Русинів стояв на русиньскых позіціях. Не быв согласный з тым, жебы Мукачівска ґрекокатолицька єпархія мала перестати быти русиньсков церьквов sui iuris і підпорядковати ся україньскому Львову.

Доказав сохранити свою єпархію прямо під юрідікціёв Рима, як тому все было, і кедь быв під міцным тиском. Владыка тым нелем сохранив історічну Ужгородьску унію, з котрой русиньскы ґрекокатоликы вышли, але забранив тым і скорій українізації церькви на Підкарпатю, што може доцінюєме аж днесь.

Владыка Семедій чув повязаня з єпархіями, про котры была Мукачівска єпархія Матїрёв Церьквов. Такы повязаня чув і з втогдышнёв Пряшівсков ґрекокатолицьков єпархіёв, котра выникла оддїлїнём теріторії од Мукачівской єпархії. Брав участь на многых церьковных подіях в Пряшові, стрїчав ся із владыком Йоаном Гірком, котрый быв в тім часї пряшівскым єпархом, і до пряшівской семінарії посылав в 90-ых роках 20-го столїтя штудовати многых богословів із Підкарпатя.

Мойсей, што жыв правилами хрістіаньской любви

Ку сторочніцї народжіня владыкы Іоанна Семедія была публікована і статя Миколы Рішка під назвов Мойсей Срібної землі. Дозволю собі цітовати дакотры высловы, котры характерізують жывот і душпастырьске діятельство владыкы.

„Єпіскоп Семедій прямовав вшыткы намагы на надвязаня тїсных контактів із представителями братьскых церьквей і іншых конфесій… Він жыв правилами хрістіаньской любви до тых, што у свій час взяли маєток нашой церькви, і вірив, же Боже Провидїня приведе до нового возроджіня нашой праотцёвской віры. Вшыткы остры углы, непорозумлїня і конфлікты з православныма братами він старав ся вырїшовати сам.“

„В часї веджіня Мукачівской ґрекокатолицькой єпархії єпіскопом Іоанном парохіаны звыкли на то, же меджіреліґійны конфлікты рїшыли ся якбы самы і парохіаны жыли релатівно спокійно, не было такых острых конфронтацій як на Галичі. Малохто знав, же вшыткы напругы меджіцерьковной і внутрішнёцерьковной боя зосередили ся в єднім сердцї малого росту чоловіка, но з великым люблячім сердцём. Він єднако любив своїх, як і тых, што ненавидїли го,“ пише Микола Рішко.

„На нашій благословленій Срїбній землї Іоанн Семедій став носителём вселеньской церьковной традіції, а як вірный сын своёй землї – тварёв нашого русиньского народа.“

В роцї 2016 быв владыкови Іоаннови Семедіёви одкрытый памятник в ёго роднім селї Мала Копаня (на фотцї справа). Посвятив го втогдышнїй мукачівскый єпарха Мілан Шашік.

Петро МЕДВІДЬ, ЛЕМ.фм, ґрафічна і языкова управа: ред. АРК в СР.

 

Script logo