28. 5. 2019: 90 років од смерти політічного і културного діятеля Юрія Лажа

Юрій Лажо народив ся 3. 5. 1867 у Свіднику втогдышнёго Угорьского кралёвства, теперь на теріторії Словакії, умер 28. 5. 1929 у Свіднику у втогнышнїй Чехословакії. Быв політічным і културным діятелём меджі Русинами в Пряшівскій области.

Іщі до 1. світовой войны Ю. Лажо робив в США. Скушености, котры здобыв у тій країнї, він выужыв по навернутю на отчізну, коли заложыв ставебну фірму у Свіднику. Быв одктрытым крітіком мадярізаторьской політікы Пряшівской ґрекокатолицькой єпархії і в 1920-х рр. став актівно пітримовати православіє. Ю. Лажо пропаґовав свої погляды, кедь быв у функції сенатора (1920 – 1924) од Соціално-демократічной партії в чехословацькім парламентї. У 1924 р. створив друкарню у Свіднику на выдаваня книг, што пітримовали народностну самосвідомость Русинів і православну церькву. Меджі выданями была і властна брожура Ю. Лажа „Русскому народу на Словенску‟, в якій крітічно выступив проти славакізації реґіону (1925). О два рокы пізнїше Ю. Лажо подаровав друкарьску машыну Ладомірьскому монастырю, што помогло тій інштітуції стати центром руху „навернутя до православія‟ меджі Русинами Чехословакії.

Література: Йосиф Шелепець, „До історії свидницької друкарні‟, „Нове життя‟ (Пряшів, № 222, 2. 6.1989, с. 5.

Павел Роберт МАҐОЧІЙ, здрой: „Енциклопедія історії та культури карпатських русинів‟ зоставителїв П. Р. Маґочія і І. Попа, (Ужгород: „Видавництво В. Падяка‟, 2010, на с. 392), переклад і звыразнїня писма: А. З.