28. 2. 2020: Вмер Ян Юрчішін. Єден із послїднїх участників боїв на Дуклї

В недїлю, 23-го фебруара 2020-го року, у віцї 96 років вмер войновый ветеран і прямый участник освободжуючіх боїв і боїв на Дуклї – Ян Юрчішін з Ваґрінця, Свідницького окресу. Погріб у середу, 26-го фебруара. Інформовав о тім Пряшівскый клуб воєньской історії Дукля.

Ян Юрчішін не мав ани 19 років, кедь по выголошіню мобілізації наступив до армії і став членом 1-го чехословацького армадного корпусу. В минулім роцї о нїм писала і словацька пресаґентура TASR. Герой з Ваґрінця про ню втогды заспоминав на тоты войновы дії.

„З Ваґрінця нас взяли до Ґрибова, де собі списали даны о нас і нашых родічах. Выфасовали сьме легку анґліцьку шпаціркову уніформу. Одтыль нас взяли до Брусніцї, де нас роздїлили. Придїлили ня ку протитанковым канонам. Петро Симчак із Ваґрінця быв подавач, я быв ладовач. На выходній Словакії вмерло много совєтьскых, як і чехословацькых вояків і было треба доповнити чісла,“ повів про TASR Юрчішін.

По освободжіню Свідника, де мали в центрї закопаный канон, поступали напрямом на Бардеєв, до Пряшова, Світу, Попраду аж до Околічного в окресї Ліптовскый Мікулаш.

„В загородї мы мали канон і Русы танк у дворї. Были сьме близко Нїмцїв. Протиатака была все коло четвертой рано. Так сьме Нїмцїв посунули аж до Ліптовского Мікулаша,“ споминав Юрчішін з тым, же коло Ліптовского Мікулаша то было найтяжше. „Вмерло там много вояків. На Гаї Ніцово над Ліптовскым Мікулашом є збудованый памятник. Є там похованых 1386 вояків.“

„Мав єм страх, кедь сьме пришли до Околічного. Нїмцї были на горї і было треба 300 метрів од них закопати канон. Повів єм командантови, же є проблема быти на вартї і закопати канон, колеса, лафету. Будь буду на сторожи, або няй мі дає чоловіка і я буду закопавати. Втогды єм ся бояв найвеце,“ конштатовав Юрчішін.

Конець Другой світовой войны їх застигнув в селї Грушов на Мораві. „Одтыль сьме смотрили на запалны выстрїлы. Дістали сьме голошіня, же война скінчіла. Російскы вояци вывели коло 100 Нїмцїв зо закопів без зброї. По дефіле, котре сьме мали в Празї, нас послали напрямом на Жатець, пізнїше до Братїславы і з Нїтры мене і Петра Симчака пропустили домів.“

Яна Юрчішіна найвеце мерзило, же молоды люди в сучасности тому, што одбыло ся за войны, не вірять.

„Навщівив єм основны школы у Свіднику і в околіцї і школярї тому не вірять. Девятокласници іщі гей, але тоты молодшы мі давали непристойны вопросы і єден із них мі повів, же бісїдую приповідкы. Не суть веджены родічами. Думам, же компетентны бы мали причінити ся о тото, жебы до навчалных планів дістали інформації о боёвім діятельстві,“ повів минулый рік про аґентуру Юрчішін.

Вічная память!

Петро МЕДВІДЬ, ЛЕМ.фм