25. 7. 2023: В Полонинах выникать новый центер темного неба

Як інформовало Оддїлїня комунікації Пряшівского самосправного краю (ПСК), на Колоніцькім сідлї росне новый бадательско-презентачный центер Парку темного неба.

Атіпічна ставба є резултатом веце повязаных актівностей проєкту черезгранічной сполупраці проґраму ENI, на котрый Вігорлатьска звіздарня в Гуменнім, якой зряджовательом є ПСК, здобыла понад 270 тісяч евр.

Будованя вдяка европскым грошам

Нововыникаючій бадательско-презентачный центер Парку темного неба в Карпатах є частёв Астрономічной обсерватроії на Колоніцькім сідлї. Іде о головный інвестічный продукт успішного меджінародного проєкту Карпатьска стежка звізд, котрый є фінанцованый з европского проґраму ENI, якый здружує Словакію, Мадярьско, Україну і Румунію в рамках енвіроманталных проєктів.

Вігорлатьска звіздарня центер будує вдяка черезгранічній сполупраці орґанізацій, котры занимають ся еколоґічнов проблемов світлового смоґу. З реалізаціёв проєкту зачало ся уж в юли 2021-го року, закінчіти бы ся мав у октобрї 2023-го року.

З европскых жрідел ся подарило на проєкт здобыти веце як 601 тісяч евр, причім лем про крайску орґанізацію з той сумы іде 273 тісяч евр.

Міряня і інформованя людей

Головным цїлём проєкту є утримати мінімалну уровень світлового забружіня в парках темного неба в трёх країнах – на Словакії в Полонинах, на Українї в Закрпатьскый области, і в Мадярьску у верьховинї Букк.

Робити бы ся мало сістематічне міряня уровни забруджіня неба технічным світлом за помочі шпеціалных апаратів на станіцях міряня при презентачных центрах в селї Рунина на Словакії, в Стужіцї і Деренівцї на Підкарпатю, а в Кішґерї в Мадярьску.

Інформації здобыты з тых станіць ся спрацують і посередництвом презентачных центрів ся будуть публіковати резултаты мірянь. Центры будуть служыти і на інформованя людей о проблематіцї світлового смоґу, ёго впливу на природу, здравя чоловіка і справованя рослин і жывых створінь.

То не єдина актівность

Атіпічный обєкт під Вігорлатьскыма верьхами, де будуть стрїчати ся заінтересованы до проблематікы світлового смоґу і здравого штілу жывота, не є єдинов актівностёв успішного проєкту гуменьской звіздарнї.

В рамках того проєкту має створити ся і сіть моніторінґу світлового смоґу включно мобілной станіцї моніторінґу, інформачной кампани, серії конференцій, варштатів, як і творїня місць на позорованя і фотоґрафованя звіздного неба.

Мотівом актівностей є головно звекшыти знаня людей о проблемі світлового смоґу і презентовати способы, як заховати звіздне небо в Карпатах.

Завершінём меджінародной спплупраці бы мала быти приправа авдіту на записаня парків темного неба, якы мають проєктовы партнеры, до світового списку, а пак здобыти цертіфікат од Меджінародной асоціяції темного неба – International Dark-Sky Association.

Петро МЕДВІДЬ, ЛЕМ.фм, языкова і ґрафічна управа: АРК в СР