25. 3. 2019: Русины в Мадярьску собі припомянули Ференца Ракоція ІІ. В апрілю одкрыють свій дім
В мадярьскім Шарошпотоцї в суботу, 23-го марца 2019-го року, проходила торжественна подія, котров собі Русины Мадярьска припомянули дату народжіня Ференца Ракоція ІІ., котрый Русинів назвав найвірнїшым народом – gens fidelissima, за їх вірну службу в повстаню проти Габсбурґів.
Подію орґанізовало Вседержавне русиньске самосправованя вєдно із містным Шарошпотоцькім русиньскым самосправованём.
Русины наперед помолили ся
Торжество Русинів в Мадярьску зачало ся в Ґрекокатолицькій церькви св. Петра і Павла Божественнов літурґійов св. Йоана Златоустого, яку служыв отець Янош Мігаль Соноцькый. Літурґія была в мадярьскім языку із церьковнославяньскыма частями, котры одспівав хор.
Далше подія продовжовала в парку Музею Ферена Ракоція ІІ. де стоїть скулптура князя, якого Русины честовали. По гімнї підкарпатьскых Русинів (Подкарпатскии Русины…) участных привітав председа Шарошпотоцькой русиньской самосправы Янош Кожняньскый. Далше ся на події приговорили Ріхард Гёрчік – посланець мадярьского парламенту; Віра Ґіріц, котра є представительков Русинів у парламентї; Янош Ковач – головный правник области Боршод-Абов-Землін; пріматор (мер) Шарошпотока Янош Арош і Едіт Тамаш – директорка Музею Ференца Ракоція ІІ., котрый є частёв Мадярьского народного музею і Шандор Енґі із Реформатьской теолоґічной академії. О културну часть проґраму постарали ся школярі Основной школы імени Ференца Ракоція ІІ. і Основной умелецькой школы у Шарошпотоцї.
По тій части святкованя положыли ся вінцї ку памятнику Ракоція, котры принесли і представителїі далшых містных самосправ Русинів з цїлого Мадярьска. Про участных было приготовлене і погощіня.
Русины пришли із цїлого Мадярьска
Традіція стрїчати ся і припоминати собі день народжіня Ференца Ракоція ІІ. зачала перед 20-ма роками. Першый рік пришло коло 30 аж 40 людей, як нам повіла Віра Ґіріц. Тот рік была участь коло 350 людей, котры пришли до Шарошпотоку орґанізованыма автобусами із цїлой державы.
Русины в Мадярьску мають понад 40 самосправ. „20 є в Боршодьско-абовско-земпліньскій жупі (до той жупы належыть і Шарошпоток, позн. ред.), і то є наша база, бо ту є много Русинів. 7 самосправ є в Саболочско-сатмарьско-бережскій жупі, єдну самосправу маєме в містї Печ, котра є дуже силна і є там доста нашых людей, котры суть актівны і єдну в Дунайвароші, што є так само силна самосправа. В Будапештї маєме 16 самосправ, но не вшыткы суть єднако актівны,“ повіла про редакцію представительска Русинів у парламенті Віра Ґіріц. Русиньскы самосправы в Мадярьску выникли у 1998-ім році.
Авдієнція у папы Франціска
Як в суботу інформовали Віра Ґіріц і Віктор Крамаренко, котрый є председом Вседержавного русиньского самосправованя, в найблизшых днях будуть представителї Русинів в Мадярьску на авдієнції у папы римского Франціска. До Рима на авдієнцію несуть русиньскый ерб і крест, вырїзаны з дерева, жебы їх дати посвятити.
Деревяный крест і ерб мають быти на новім ґрекокатолицькім Русиньскім путницькім домі, котрый ся буде святочно одкрывати в раёнї Ёвжа в Дебрецинї в місяцї апріль 2019-го року. Фундаменты того дому были посвячены в юлї 2017-го року і будованя фінанцовала мадярьска держава. Дім бы мав быти центром, котрый не буде служыти лем Русинам в Мадярьску, но мав бы мати і роль при надвязованю контактів і сполупраці з Русинами з далшых держав.
Петро МЕДВІДЬ, лем.фм
