24. 9. 2018: День памяти Андраша Штумф-Бенедека

Бібліотека Русинів Мадярьска імени професора Іштвана Удварія орґанізує дня 28-го септембра 2018-го року подію під назвов День памяти Андраша Штумф-Бенедека, познакомленя з дїдовизнов писателя.

В рамках події, котра одбуде ся в просторах Вседержавной бібліотекы загранічных языків в Будапештї, участны будуть годны выслухати сім лекцій, котры будуть обогачены промітанём філму о Штумф-Бенедекови. Уж од 14-го септембра мож в рамках супроводного проґраму той події видіти в просторах споминаной бібліотекы, у Выставковій салі русиньской музейной колекції імени Др. Атаназа Фединця експозіцію під назвов Русины у минулости. Выставка закінчіть ся 28-го септембра.

 

Андраш Штумф-Бенедек

Андраш Штумф-Бенедек народив ся 1-го фебруара 1947-го року в Мукачові. Быв доктором історії културы і тлумачом. У 1970-ім роцї закінчів філолоґію на Ужгородьскій універзітї. В роках 1966 аж 1967 робив у ноовинках Закарпатьска правда (Kárpáti Igaz Szó) і од 1969-го року быв редактором Закарпатьского книжнёго выдавництва (Kárpáti Kônyvkiadó).

У 1976-ім роцї на основі тиску діктатуры Брежнєва мусив одыйти із родной землї і переселив ся до Мадярьска. Там зачав занимати ся історіёв народностных меншын. Першы ёго публікації появили ся у 1969-ім роцї у підкарпатьскій пресї. Темов ёго многых книг є історія Підкарпатя, ёго култура ці розвой мадярьской културы на Підкарпато. В Мадярьску здобыв і докторьскый тітул, кедь обгаїв дізертацію на тему Історія підкарпатьской історіоґрафії.

Хоць Андраш Штумпф-Бенедек писав по мадярьскы, на основі цїнности ёго публікації односно русиньской тематікы многы авторы перекладали ёго публікації до русиньского языка. Такым прикладом была ёго книжка A gens fidelissima: a ruszinok із 2003-го року, котру на русиньскый язык перевів Іґор Керча під назвов Сoсїды добрі и вшелиякы. Русины, gens fidelissima. Окрім спомянутой роботы Штумф-Бенедек написав далшы штири книжкы о історії і етноґрафії карпатьского краю.

 

Лавреат премії Антонія Годинкы

Андраш Штумф-Бенедек так само тлумачів русиньску поезію на мадярьскый язык. Перед мадярьского чітателя ся так годна была дістати поезія такых авторів Федынышынець, Сочка-Боржавин ці Петровцій. Ёго публіцістічны творы друковали ся в часописї мадярьскых Русинів „Русинськый світ‟, в русиньскых алманах і у мадярьскій періодічній пресї.

Быв актівным участником научных конференцій, котры орґанізовало Общество Александра Духновіча в Ужгородї ці Общество Антонія Годинкы в Будапештї.

Ёго робота дістала і оцїнїня. У 2005-ім роцї став лавреатом Премії Антонія Годинкы. Написав поетічны поетічны збіркы Стары стихы (Régi versek, 1995 р.) і Бездомный (Itthontalanu,l 2006 р.), за котру у 2007-ім роцї став лавреатом Літературной премії Ороня Яноша і Премії за мадярьске уменя.

Хоць подля народности Мадярь, Андраш Штумф-Бенедек быв патріотом Підкарпатя і Русины в Мадярьску честують го за ёго великы намагы в справі самоусвідомлїня русиньского народа. Умер 8-го септембра 2008-го року.

Петро МЕДВІДЬ, жрідло: лем.фм