23. 11. 2020: 45 років од смерти сполоченьского діятеля Александра Бескида

Александер Бескид (Олександр Бескид, Александръ Бескидъ, Alexander Beskid) нар. ся 15. 1. 1887 в Абауйсанто втогдышнёго Угорьского кралёвства, теперь на теріторії Мадярьска, умер 24. 11. 1975 у Кошіцях втогдышнёй Чехословакії, теперь на теріторії Словакії. Быв адвокатом, штатным урядником і сполоченьскым діятелём меджі Русинами Пряшівской области і Підкарпатьской Руси.

А. Бескид учів ся у ґімназіях в Кежмарку в Пряшівскій областл і в Будапештї, потім наступив на штудії до Правницькой факулты Будапештьской універзіты (доктор права і доктор філозофії, 1912). Робив як школьскый іншпектор у Дебрецінї в Мадярьску (1912 – 1919) і на Підкарпатьскій Руси (1919 – 1924) по єй припоїню ку Чехословакії...

У 1924 – 1938 роках А. Бескид служыв як началник реферату про вопросы културы, освіты і реліґії Підкарпатьской Руси... Хоць быв віруючім ґрекокатолицькой церькви, помагав створїню єпархії і діецезії про православных і еванґелічных хрістіанів на Підкарпатьскій Руси; ёго часто просили о поміч у вырїшіню конфліктів меджі ортодоксныма і неортодоксныма Жыдами. У языковім сперечаню меджі русофілами, русинофілами і українофілами, котре стало інтензівнїше по 1936 р., А. Бескид занимав неутралну позіцію, зістав актівным прихыленцём вірности Чехословакії. Ёго кандідатура на функцію віцеґубернатора, яку традічно обсаджовали Чехы, спочатку была одсунута презідентом Е. Бенешом (септембер 1938). Лем по Мнїховскім пактї А. Бескид быв призначеным за віцеґубернатора (1. 10. 1938), хоць в тім часї чехословацьке веджіня было в повній мірї замінене автономным підкарпатьскым урядом (11. 10. 1938). Докінця в тых новых условіях А. Бескид повнив задачі віцеґубернаторта почас дакількох тыжднїв. По вырїшалнім переформованю федератівной Чехословакії (1939) А. Бескид пришов до Пряшова і понукнув свої службы словацькому штату. Кедь дістав неґатівну одповідь, перешов до Кошіць, котры втогды были частёв Мадярьска, де перебыв войновы часы. У 1945 р. робив короткый час у державній службі за обновлїня Чехословакії, потім скоро на три десятьроча став легковажным позорователём жывота і комуністічного режіму.

Література: Stanislav Konečný, „Aleksander Beskid a Podkarpatská Rus do roku 1939“, in Miroslav Balcar, ed., Vznik ČSR 1918 a Podkarpatská Rus (Praha, 1999), s. 74-86; Stanislav Konečný, „A. Beskyd a politický vývoj na Podkarpatskej Rusi v druhej polovici tridsiatych rokov“, in. Mikuláš Mušinka, ed. Zakarpatská Ukrajina v rámci Československa, 1919-1939 (Prešov, 2000), s. 215-222.

Іван ПОП, здрой: „Енциклопедія історії та культури карпатських русинів‟ зоставителїв П. Р. Маґочія і І. Попа. Ужгород: „Видавництво В. Падяка‟, 2010, с. 50-51, переклад з україньского языка: А. З.  

 

Script logo