22. 12. 2024: Професор Капраль нагородженый Націоналнов преміёв 2024

18-го децембра 2024-го року, єднако як каждый рік в тот день, припомянули собі в Мадярьску День народностных меншын.

Як підкреслила підпредсідателька Парламенту Мадярьска Дора Дуров, 18-го децембра 1992-го року была прията Декларація Орґанізації зъєдиненых народів о правах народностных або етнічных, реліґійных і языковых меншын. Прімарным цїлём того документу є хранити ідентічность народностных меншын.

В Мадярьску є 18-ый децембер Днём народностных меншын од 1995-го року. Цїлково є в Мадярьску узнаных 13 народностных меншын, включно Русинів.

При нагодї того свята і тот рік одбыло ся в Будапештї передаваня Націоналных премій за 2024-ый рік, котрыма ся нагороджують особности спосеред народностных меншын. Тот рік было нагородженых 12 особностей і єдна орґанізація. Меджі оцїненыма є і професор Михаіл Капраль – русиньскый лінґвіста, главный кодіфікатор русиньского языка в Мадярьску, котрый перевзяв оцїнїня за Русиньскый научный інштітут імени Антонія Годинкы.

„Сполочна робота влады і народностей за послїднїх десять років принесла плоды в школстві, выхові, културї, самосправі і сістемы підпоры. В Мадярьску є силна народностна політіка, а силны суть і народности,“ написав на своїм офіціалнім сайтї на сітї Facebook Міклош Шолтес – державный секретарь Оддїлїня народностей по церьковных і етнічных капчанях при Канцеларії премєр-міністра, якый на церемонії брав участь.

Шолтес заґратуловав оцїненым і додав, же народности в Мадярьску можуть сполїгати ся на то, же мадярьска влада буде продовжовати в роботї.

При списованю жытелїв у 2022-ім роцї ся ку дакотрій із 13 офіціално узнаных народностных меншын приголосило понад 5 процент населїня – 492 тісяч людей, ку далшым народностям приголосило ся коло 378 тісяч людей.

Офіціално узнаны народностны меншыны мають од 2014-го року забезпечену можливость мати посланця або говорцю в парламентї. Представителём Русинів у мадярьскім парламенті є Віра Ґіріц.

Михаіл Капраль

Проф. Др. Михаіл Капраль, к. н. (1957 р.) є родаком із села Новины, втогды Совєтьска Україна, но пізнїше выростав і жыв на Підкарпатю. Походжіня має в русинискім селї Остурня на выходній Словакії. Належыть меджі найвызначнїшых сучасных русиньскых лінґвістів, є главным кодіфікаотром русиньского языка в Мадярьску.

Од другой половины 1990-ых років жыє в Мадярьску. Учів як доцент на Катедрї україньской і русиньской філолоґії Высшой педаґоґічной школы в Ніредьгазї (од р. 2000 Ніредьгазька высша школа), котра была в 2014-ім роцї зрушена.

Од 2016-го року є ведучім Русиньского научного інштітуту імени Антонія Годинкы, якый дїє під Вседержавным русиньскым самосправованём. Михаіл Капраль є повязаный і з ґазетов Русинськый світ, яка ся друкує в Мадярьску, і котрой быв єден час шеферадактором, но так само в нїй робив редактора ці языковы коректуры.

Петро МЕДВІДЬ, ЛЕМ.фм, языкова і ґрафічна управа: АРК в СР.