21. 5. 2019: Зачінать навчаня русиньского і мадярьского языка про урядників

На Словакії в останім часї злїпшує ся аплікація языковых прав у скоро каждій области. Языковы права народностных меншын суть основов всокочіня і розвитку їх ідентічности. По новім будуть і державны урядници здобывати освіту, жебы годны были комуніковати в языку народностной меншыны.

В смыслї закона може обчан Словакії в комунікації зо самосправов або штатнов справов хосновати в устній і писемній формі язык меншын. Жебы тото право могло быти практіковане, треба, жебы была соєдинена термінолоґія в меншыновых языках, жебы были доповнены хыбуючі двоязычны формуларї, і жебы были урядници, котры языком меншыны годны комуніковати.

Уповномоченый влады Словацькой републікы про народностны меншыны і етнічны ґрупы Ласло Буковскый довгодобо снажыть ся, жебы тоты барьєры при просаджованю языковых прав были елімінованы, і жебы ся глядали оптімалны рїшіня. В тых намагах досягнув ся далшый історічный пункт, як інформує офіціалный сайт уряду уповномоченого. Од кінця мая зачінать ся з навчанём державных урядників під назвов Розвиток мадярьско-словацькой і русиньско-словацькой білінґвалной компетенції з адміністратівных жанрів.

 

Навчати ся буде в мадярьскых окресах і єднім русиньскім окресї (позн. ред.: Меджілабірьскім)

„Основы розвитку освіты і в меншыновых языках были покладены в минулім роцї, коли на основі ініціатівы уповномоченого ся до Выглашкы Уряду влады СР ч. 126/2017, котров ся встановлюють детайлы о освітї державных робітників, закомпоновала і можливость компетенчного навчаня в языку народностной меншыны,“ інформує Уряд уповномоченого влады Словацькой републікы про народностны меншыны.

За остатнїй період Буковскый ініціовав дакілько мултілатералных їднань з Міністерством внутра СР, Факултов середньоевропскых штудій Універзіты Константіна Філозофа в Нітрї і Інштітутом русиньского языка Пряшівской універзіты в Пряшові, з цілём найти оптімалны механізмы про языкове навчаня урядників.

В смыслї заключінь споминаных їднань компетенчне навчаня в мадярьскім языку про окресны уряды Шаля, Ґаланта, Сенєц, Новы Замкы, Комарно і Дунайска Середа зачінать кінцём мая і буде тырвати приблизно місяць. Окресы Рімавска Собота і Рожнява будуть мати курзы в місяцях септембер і октобер. Цілково бы навчаня мало абсолвовати 59 урядників.

Языкове компетенчне навчаня в русиньскім языку про вісем урядників буде проходити в просторах Окресного уряду в Меджілабірцях, што є єдиный офіціалный русиньскый окрес на Словакії, в місяцях септембер і октобер.

Буковскый думать, же ефектівна і одкрыта верейна справа мусить служыти каждому обчанови і языкова барьєра не сміє быти досправдовов барьєров. Вірить, же в близкій будучности така форма освіты державных урядників наштартує ся і в іншых резортах. 

 

Од минулого рока ся перекладать леґіслатіва

Припоминаме, же од 1-го фебруара 2018-го року была зряджена уповномоченым про народностны меншыны і етнічны ґрупы Порадна ґрупа про забезпечіня гармонізації практікы з чінным законом о хоснованю языків народностных меншын. Має пять окремых секцій: про мадярьскый язык, русиньскый язык, ромскый язык, україньскый язык і нїмецькый язык. В русиньскій секції суть членами Анна Плїшкова, Петро Медвідь і Мартін Дуфала.

Секції в минулім роцї зробили першы переклады словацькой леґіслатівы і в тім роцї роботы продовжують далше. Переклады в споминаных языках суть к діспозіції на порталі Slov-Lex, што є офіціалный правный і інформачный протал. Русиньскы верзії уж переложеной леґіслатівы можете найти ту.

 

Петро МЕДВІДЬ, лем.фм