21. 4. 2021: Знова представлена цїнность Кралицького творів
Анатолій Кралицькый належыть меджі найвызначнїшы особности русиньской історії і літературы. Но з ёго творчостёв довгый час не мали сьме можливость аж так добрї познакомити ся. Тото ся мінить в остатнїм часї. Рік тому інформовали сьме, же з нагоды 125-ой рочніцї смерти і 185-ой рочніцї народжіня Кралицького вышла публікація під назвов Анатолій Кралицькый Творы.
Тоту редакчно приготовив Валерій Падяк, науковець, высокошкольскый педаґоґ і выдаватель, котрый занимать ся русиньсков літературов і драматурґіёв, вєдно із молодым науковцём Михалом Павлічом, котрый так само занимать ся літературнов творчостёв Русинів, і вєдно з Падяком робить як одборный асістент на Інштітуті русиньского языка і културы Пряшівской універзіты в Пряшові.
Теперь єднакый літературознательскый тандем приготовив про заінтересованых чітателїв вже другу книжку творів того русиньского писателя, публіцісты, історіка, етноґрафа і монаха Чіну святого Василія Великого під назвов Князь Лаборець: Выбраны творы.
Цїнность Кралицького творів
Скоро 400-сторінкова публікація зачінать вступом, котрый вже традічно приготовив „кралицьколоґ“ Валерій Падяк. Кедь пишеме „кралицьколоґ“, тото названя про Падяка заслужене.
То якраз він уж од 1980-ых років одкырвать, наперед про себе, пак і про нас цїнность Кралицького творів, сістематічно на тім робить, і вдяка тій сістематічній роботї за остатнїй рік і пів є выдрукована вже друга книжка, котра творчость єдной із найвекшых русиньскых особностей діставать ку шыршым масам, якы мають о тему інтерес.
В публікації Князь Лаборець: Выбраны творы (Князь Лаборець є єден із Кралицького прозовых творів) мож найти творы того родака Чабин в окремых частях Проза, „Переклад и адаптація‟, „Из історії Чина св. Василія Великого‟ і „Публицістика‟.
Довєдна едіторы выбрали 32 Кралицького текстів націонално-патріотічного прямованя. Выберати в ёго припадї є з чого, бо зохабив по собі понад 400 творів.
Чітатель ся так дістане ку текстам як вже спомянутый Князь Лаборець, „Не ходи, Грицю, на вечерниці!‟, „Экзекутор‟, „О давной панщині‟, Село Выдренувка ці ку історічным нарисам василіяньскых монастырів у Марія-Повчі, Мукачові або Краснім Бродї. Але книжка обсягує і много іншого, а не менше інтересного.
Далша цїнна публікація
Так як в припадї попереднёго выданя Падяка і Павліча (Анатолій Кралицькый Творы), і ту мож конштатовати, же іде о цїнный матеріал, котрым сплачаме як народ свій довг Кралицькому, тій „унікатній особности русиньской літературы добы будительства,“ як пишуть авторы.
Кедьже публікація має одборне спередслово, є збогачена множеством позначок під чаров і пояснїнями контекстів, найновіше выданя бізовно оцїнять науковцї-русіністы.
Но єдночасно книжка приносить Кралицькым писаны майстровскы тексты, за котры не мусили бы ся ганьбити ани векшы од Русинів народы, і так є публікація добра і про вшыткых Русинів, котры хотять спознавати свою, много раз не меншу од світовых авторів, літературу.
Петро МЕДВІДЬ, ЛЕМ.фм, языкова і ґрафічна управа: ред. АРК в СР