21. 12. 2016: Премєра книжкы «Церкви і іконы Лемковины»

На выдавничым рынку явила ся уж заповідана і долгождана, монументальна книжка авторства Ярослава Ґємзы пн. Церкви і іконы Лемковины. О приближаючым ся печатаню книжкы выдавництвом Лібра інформували сме перед парома тыжнями.

Першы дві авторскы стрічы, получены з промоцийом книжкы, пройдут іщы того рока. Перша одбуде ся в Ряшові, 20. грудня/децембра о 17.00 год. в книгарни Libra PL (ul. Jagiellońska 14), друга – 22. грудня/децембра о 18.00 год., в Ґорлицях в Музею Дворы Карвациянів і Ґладышів (ul. Wróblewskiego 10A). Дві наступны плянуваны сут в Кракові і Варшаві.

На 656 странах книжкы автор Церкви і ікон Лемковины зрыхтувал выняткову укладанку. Завдякы одповідньому познавчому апаратови і через знаня старо-церковно-славяньского языка та символикы євангелиі, одкрыват перед чытачами таємниці, котры были схованы в містиці церкви. Дополніньом книжкы сут аналізы, поміровы і документацийны рисункы, проєкты, палеоґрафічны опрацуваня з тлумачынями зо старо-церковно-славяньского языка, листа церковных свят, кіриличний запис чысел, датуваня в юлияньскым та григоряньскым календарях та розділ о церковных книгах.

В публикациі сут запрезентуваны рідкы, часто іщы незнаны, іконы з Лемковины, в тым XIV-вічны іконы з церкви в Дальовій, Тыличы ци Фльоринці, якы находили ся в львівскых колекциях. Книжка складат ся зо 4 части тыкаючых: реліґійной традициі, церковной архітектуры, церковного выпосажыня та іконоґрафіі.

Перша част книжкы посвячена реліґійній традициі вводит чытача в свiт церкви. Бесідує о тым, же форму храму – єй архітектуру і выпосажыня, детермінуют рекомендациі, вказівкы або наказы о універсальным характері, якы окрислены были на долго перед крещыньом Руси. Пояснят, же не вадит то являню ся ориґінальных, властивых церквам даных обшыри, прикмет. Оповідат, в якій спосіб лемківска церков, котра на просторі століть выробила сой свій стиль, доховує вірности реліґійной традициі і підпорядковує пулю хоснуваных плястичных форм вымогам реліґійного культу. Жебы то было можливе, накрислено історичний фон і поміщено в ним елементы сакрального дідицтва.

Автор Я. Ґємза як част публикациі рішыл помістити редакцийні опрацуваний текст свого учытеля і мастера – Єжы Тура пн. Церковна архітектура.

Операючы ся о його думкы і спостережыня, веде своі науковы досліджыня та аналізы, дополнят іх ескізами і архівальныма фотоґрафіями лемківскых церкви. Будівлю, якой середину прикрашают малюнкы, выполняют книгы і інче церковне выпосажыня, ожывлят і робит Храмом допіро правлене в ним Богослужыня, ціле обрядове богатство і молячы ся вірны. Така жыва церков показана єст в третій части книжкы. Остатню част посвячено іконоґрафіі. На перешло 250 странах передставлено виды святых з ікон з обшыри Лемковины. Неоціненым джерелом до істориі Лемковины, єй поєдных парохій та досліджынь над формуваньом ся і зріжницюваньом языка остают чысленны, часто обшырны, інскрипциі на іконах, церковных утенсилиях, архітектонічных елементах, надгробных памятника ци марґіналиях літургічных книг.

Ярослав Ґємза то выдатний знавця ікон і церковой архітектуры. Єст кєрівником Одділіня Церковной Штукы при Музею Замку в Ланцуті, спілосновательом і членом Aрхієпархіяльной Консерваторской Комісиі до Справ Охороны Забытків і Розвитку Церковной Штукы Перемшыльско-Варшавской Грекокатолицкой Архієпархіі, діючой при Митрополитальным Уряді Грекокатолицкого Обряду. Єст автором десяток дописів про церковну штуку, експертом державных та церковных інституций в обшыри оціны забытковых предметів і реалізаций консерваторскых робіт. В 80. і 90. роках ХХ ст. спілорґанізувал цикль студентскых практик, якых цілю была інвентаризация і забезпечыня опустошеных церкви. Координувал і был участником медженародовых дослідничых проєктів. Єст автором і комісарьом выстав церковной штукы, м.ін. з колекций польскых музеів, презентуваных в рамках празднуваня Польского Рока в Іспаніі і Німцях, єст проєктантом малярского прикрашыня парунадцетьох сучасных церкви і костелів.

(Зрыхтувано на основі пресовых материялів присланых выдавцьом – Libra PL.)

 

Наталія МАЛЕЦКА-НОВАК

(Публікуєме в оріґіналї – лемківскім варіантї русиньского языка.)

Script logo