2. 3. 2019: Народный лідер і писатель А. Бровдій: од небытя – меджі класиків карпаторусиньской літературы
В ужгородськім выдавательстві В. Падяка недавно вышла пєса «Шпекуланты» Андрія Бродія (1895 – 1946) – єдного з найвпливнїшых політічных діятелїв підкарпатьскых Русинів 20 – 40-х років ХХ столїтя, председы політічной партії «Автономний земледільський союз» та премєр-міністра першого автономного уряду Підкарпатьской Руси (1938).
Жывот політіка і писателя траґічно перервав ся з початком анексії краю совєтьскым режімом – він, як і десяткы іншых містных політічных, церьковных і сполоченьскых діятелїв, быв одсудженны на смертну кару на основі выробленых обвинїнь, а на ёго творчость на довгы десятьроча „КҐБ‟ увалило табу.
Лем теперь літературна творчость лідра русиньского автономізму А. Бродія приходить ку чітателёви. Комедія «Шпекуланты» (в русиньскім языку) была написана іщі в 1930 роцї а выдана як самостатна книжка была в 1932 роцї. Теперь є перевыдана у выдавательскій серії «Русинське факсиміле» з обсяжным історічно-літературным коментарём од кандідата наук Валерія Падяка – одборного асістента Інштітуту русиньского языка і културы Пряшівськой універзіты. Окрем того, літературна творчость А. Бродія була высоко оцїнена у новім універзітнім учебнику В. Падяка «Історія карпаторусинського національного театру та драматургії» (Пряшів, 2018). Пєса «Шпекуланты» вже рекомендована штудентам русиньскых оддїлїнь універзіт Европской унії як навчальный текст при штудію літературного процесу меджівойнового часу.
А. Бродій у своїй пєсї заміряв ся на єдну з вічных тем. З оглядом на сучасне Підкарпатя як пригранічного краю презентована автором проблематіка – контрабанду ціґаретлїв – є цїлком зрозумілов підкарпатцям. Комедія ясно указує бытя карпаторусиньского села початку 1930-х років, іронізуючі над дїлами містных шпекулантів і контрабандістів.
Л. І.
