2. 3. 2017: У Канадї вышов нарис історії карпаторусиньской літературы

На кінци 2016 року в Торонтї (Канада) під покровительством Торонтьской універзіты вышло україноязычне выданя «Нарис історії карпаторусинської літератури» кандідата філолоґічных наук Валерія Падяка.

To вже третє выданя ужгородьского бадателя, теперь – учітеля Інштітуту русиньского языка і културы Пряшівской універзіты на Словакії з даной тематікы. Перше ся обявило в україньскім языку в Ужгородї (2010 р.), друге – в русиньскім языку в Пряшові (2012 р).

Моноґрафічне выданя у згущеній формі дає чітателёви представу о літературнім жывотї карпатьскых Русинів почас многых сторіч і о розвитку художнёго думаня в різных історічных реґіонах карпаторусиньского світа – на Підкарпатьскій Русї, на Лемковинї, на Пряшівскій Русї, у сербскій Воєводинї і хорватьскім Сримі. Частёв выданя стала малознама історія карпаторусиньской літературы у США. Інтересно, же почас першой половины ХХ. сторіча Русинам за оцеаном дарило ся утримовати півстовку новинок і часописів, першый у карпаторусиньскій літературї роман (Емілія Кубека) обявив ся тыж в Америцї, а становлїня крітічного реалізму америцька англоязычна література вдячіть праві карпаторусиньскому писателёви Томасови Белови (Т. Белейчакови).

У новім выданю автор підкреслює, же літературна традіція карпатьскых Русинів про многы історічны условія (наприклад, традіція схоластічного віршованя, теорія двох штилїв, русофілство, українофілство) в минулости указовала елементы многоязычности, а лем у часї народовства (з 1870-ых років) значна часть творчой інтеліґенції зробила выбір на хосен літературного языка, створеного на основі народного діалекту. Теперь літературный язык Русинів цїлком вписує ся до розуміня народного языка, хоць штандартів є дакілько – про каждый реґіон свій. В єдных державах тоты штандарты літературного языка кодіфікованы, але в Українї – нїт.