2. 1. 2016: Выбор порушыв модел фінанцованя. Русины не дістануть веце!

На децембровім засíданю Выбору про народностны меншыны і етнічны ґрупы Рады влады про людьскы права, народностны меншыны і родову рівность вырїшовало ся о алокації фінанчных средств на підпору културы народностных меншын. Але наперек платному моделу фінанцованя не дістануть Русины тілько средств на підпору своёй културы, кілько бы подля моделу мали дістати.

На їднаню выбору 15-го децембра 2015 р. было обговореных веце пунктів. Єдным із найважнїшых была пропозіція Акчного плану охраны прав особ належачіх ку народностным меншынам і етнічным ґрупам на рокы 2016 – 2020, котрый выплинув із недавно схваленой і у сполочности запалено діскутованой Цїлодержавной стратеґії охраны і підпоры людьскых прав у Словацькій републіцї. Акчный план приготовлёвала робоча ґрупа, в котрій быв і представитель за русиньску народностну меншыну Владимір Мінчіч.

Діскутованым пунктом їднаня выбору была і пропозіція алокації фінанчных средств на підпору културы в проґамі дотацій Влады Словацькой републікы – Култура народностных меншын 2016. Народностны меншыны дістали на підпору културы в дотачнім проґрамі єднаку частку як у 2015 роцї – дашто веце як 3,88 міліонів евр. Із той сумы ся Русинам у 2015 роцї дістало 294 032 евр, што было веце односно минулых років якраз дякуючі тому, же в остатнім списованю жытелїв у 2011 роцї приголосило ся ку русиньскому материньскому языку веце жытелїв Словакії. Тото забеспечів модел фінанцованя, котрыв выбор схвалив перед двома роками. Модел фінанцованя тогды выбору предложыв Округлый стіл Русинів Словеньска, і выбор го із меншыма змінами схвалив і подля того моделу были фінанції міджі окремы меншыны алокованы. Модел фінанцованя рахує із переродзілёванём фінанцій про меншыны подля кільксти приголошеных жытелїв ку материньскому языку, має в увазі і то, ці меншына мать можливости фінанцованя зо заграніча од матерьской державы. Модел має в собі і дакілько механізмів, жебы малокількостны меншыны не были пошкоджены.

Дякуючі тому моделу было у 2015 роцї про русиньску народностну меншыну приділеных 294 тісяч евр, і то є веце односно минулых років (у 2014 роцї то было 263 тісяч, у 2011 роцї то было лем 212 тісяч евр). Кібы ся модел фінанцованя решпектовав і теперь, фінанції на културу Русинів на 2016 рік бы были в сумі высшій як 300 тісяч евр. Не стало ся так.

Уряд про народностны меншыны преложыв на їднаню выбору пропозіцію, жебы односно незміненій цїлковій сумі зістала незмінена і вышка алокації про окремы меншыны. Односно того в діскузії озвав ся і представитель Русинів Ян Ліпіньскый. Далшый представитель Мілан Піліп предложыв позмінюючу пропозіцію, жебы ся перероздїліня фінанцій на 2016 рік рядно перераховало в смыслї платного моделу фінанцованя, што бы про Русинів значіло звышіня

фінанцій про підпору русиньской културы. Односно того протестовали представителі іншых меншын: мадярьской, нїмецькой і україньской. Позмінююча пропозіція не перешла і выбор схвалив єднаке перерозділїня як в минулім роцї, чім платный модел фінанцованя впав. Култура русиньской народностной меншыны так буде у 2016 роцї підпорена у вышцї 294 032 евр.

Мілан ПІЛІП

(По абдікації члена Выбору про народностны меншыны і етнічны ґрупы Рады влады про людьскы права, народностны меншыны і родову рівность Мілана Мнягончака зо здравотных причін на ёго місце быв 17. децембра 2015 Мілан Піліп менованый уповномоченов влады про народностны меншыны Маріёв Єдлічковов із наградника за рядного члена того выбору.)