19. 2. 2020: Штырі дотыковы екраны і інчы новости в Музею Никыфора

Од 31. січня/януара 2020 поку, по близко річній перерві, Музей Никыфора в Креници зас є отвореный для публикы. В першый вікенд одкрытя інституциі через музей перевинуло ся 650 осіб охочых познати творчіст славного і неповторного лемківского артисты.

Експозиция інавґуруюча діяльніст музею «в новій версиі» складат ся з двох части: постійной експозициі в новій плястичній аранжациі та часовой выставы творів Никыфора, зрыхтуваной в сали змінных выстав. Разом на обох выставах вказуваных є 120 образів, взяты сут до увагы вшыткы технікы, якы хоснувал Епіфан Дровняк. Сут то: аквареля, ґваш, кредка, олівок. Експозиция презентує тіж вшыткы періоды творчости артисты та характерны темовы циклі його робіт. На стінах мож найти головні тоты найбарже цінены під артистичным оглядом творы, намалюваны Никыфором в 20. і 30. роках ХХ столітя, до котрых причыслят ся особливі «Бескідскы краєвиды» з желізницьовыма стациями, лемківскыма селечками і церквами. Вказуют они в малярстві красу Лемковины в так неповторный спосіб, в якій не зробил того дотепер ниякій артиста.

Єдина така нагода

Першый раз запрезентувано в шырокым выборі рисункы олівком, котры, хоц не сут скінченыма образками, а лем ескізами зрыхтуваныма до помалюваня, вказуют на великій, вродженый рисунковый талант Дровняка. Артиста робил олівковы рисункы в ріжных місцях і обставинах, тіж вчас чысленных подорожы потягами. Найчастійше не міг товды малювати фарбами.

Одвиджаня выставы дає єдину од років нагоду пообзерати в ориґіналі так унікальны творы Никыфора як «Потрійный Автопортрет», «Молитовник», «Книга ескізів» та вельообразкову композицию «Уздоровліня хворой» в репродукциі. Вшыткы презентуваны на выставах роботы походят в власной колекциі Округового Музею в Новым Санчы, найбогатшой на світі.

Малярска част выставы дополнена є фотоґрафіями – то побільшены до великого формату репродукциі выбраных робіт Никыфора. Сут тіж знимкы документуючы жытя і творчіст артисты в Креници. Медже нима находят ся і арихівальны, зроблены перед ІІ світовом войном, в часах молодости Никыфода, як і зроблены в 50., 60. роках ХХ стотлія Марияном Влосіньскым, приятельом Никыфора, правным опікуном артисты.

Постійна експозиция обнимат окрем того портреты Никыфора авторства знаных професийных малярів, як прим. Мариі Давской (1909-1993) ци Романа Турина (1900-1979).

Особиста хроніка авторства Никыфора до обзераня в модерній формі

Новістю сут штырі дотыковы екраны, завдякы котрым мож самодільні глядати і студиювати розмаіты інформациі звязаны з жытьом і творчістю Никыфора, такы як м.ін. архівальны документы і фотоґрафіі, публикациі і каталоґы выстав на цілым світі, плякаты, книжкы, платні, почестны грамоты.

На єдным з екранів заінтересуваны мают нагоду видіти репродукуваный і першый раз публичні удоступняный в цілости молитовник Никыфора (86 сторін), на інчым екрані мож обізрити вынятковый документ, якым є особистый альбом Никыфора – штоси в формі фотоґрафічной хронікы жытя артисты, яку зробил сам.

В пару пунктах експозициі, а тіж в ґаблотах вказано варштат малюваня Дровняка, його особисты памяткы, м.ін. знану, історичну скриню Никыфора – єдиный мебель, котрый был власністю артисты і котрый товаришыл му через парудесят років жытя. То традицийна народна скриня прикрашена квіткастым орнаментом, на котрій і Никыфор помістил своі написы. Скриня закрывана была на велику колодку, была скарбцьом Никыфора, в якым тримал вшытко тото, што мал найціннійше, значыт своі образы. Трафляло ся, што скриня была його місцьом до спаня, в часах коли не мал ся де подіти.

Новістю є тіж можливіст самодільного студиюваня присвяченых Никыфорови вершів выдатных поетів, такых як м.ін. Петро Мурянка, Єжы Гарасимович, Збіґнєв Герберт, а тіж поетів сандецкой землі, м.ін. Ванды Ломніцкой-Дуляк, Адама Зємяніна і інчых. Сут тіж цитуваня з публикаций о Никыфорі авторства знаных писменників, публицистів і музейників.

В часі візиты з музею гості можут обізрити і документальный фільм пн. «Мастер Никыфор» з 1956 рока, знятый знаным режысером Яном Ломніцкым. Продукция дає нагоду видіти жывого Епіфана Дровняка, якым был чловеком і як выглядало його жытя в Креници. Тото знаня допомагат познати і зрозуміти артистичный феномен Никыфора.

Тожественне отворіня

Вернісаж одкрытя Музею Никыфора «в новій версиі» пройде 21. лютого/фебруара тр. при присутности запрошеных гости, в тым Маршалка Малопольского Воєвідства Вітольда Козловского. Получене оно буде з празднуваньом ювілею 25-літя діяльности музею. В січни/януарі минуло докладні 25 років істнуваня музею, котрый в тым часі здолял уж вписати ся в культуровый краєвид не лем Крениці, але і Малопольщы. На подіі не бракне і лемківскых артистів, выступлят Юлия Дошня з ґрупом Руты Увіты та Петро Трохановскій, акомпаніювал буде Мирослав Боґонь.

Наталія МАЛЕЦКА-НОВАК, ЛЕМ.фм

(Публікуєме в оріґіналї – лемківскім варіантї русиньского языка.)