18. 9. 2021: «Лемко» о тым, як то быти собом в ХХІ ст.

Модерный погляд на Лемків то хыбаль головна примета того проєкту.

Не легко остати собом, кєд по сусідскы вшытко пожерат ґлобализация і новы стандарды. Фільм, якій хочеме вам представити, як раз дає доказ на тото, же даст ся перетырвати в тым не все прихыльным світі, а при тым залюбити ся до лемківской культуры і чужых, але барз прихыльных люди.

Перед парома днями Фундация Пасия Жытя выпустила премєровый фільм під назвом «Лемко». То оповіданя о самых Лемках, але і о людях, што на Лемковину пришли жыти, бо так ім доказувало серце, бо так ся поскладала іхня доля. По обізріню видно, што нияк над тым не жаліют. Окрем того каждый з них має пасиі, якы інспіруют інчых.

Сме нормальны, дыхаме і жыєме

Давно не было такого фільму, котрый бы вказувал сучасных Лемків од стороны іх нормального жытя, штоденности, пасий і одданя. Дотля радше являли ся такы, де лемківска культура была вказувана лем в скансені, а єй найвекшым богатством были выключно співанкы і танці.

А образ «Лемко» вказує штоси інче. Оповідат о людях, якы Лемковину мают в серци (хоц не все сут Лемками), якы жыют для той землі, з тыма людми.

Фільм, якій вырежысерувал чловек «одникаль» – Петро Дзюбак, презентує лемківску меншыну в Польщы таком, яка она єст. Режысер запросил до свого документу цікавых люди, соспільных діячів, музиків, писателів, священників ци музейників. Значыт, лемківскій світ єст вказаный з ріжных пунктів пізріня, молодшых і старшых люди, тых, што жыют дома – на Лемковині, а і такых, што народили ся на чужыні і гын остали. Але до фільму запрошены были і люде ззовни – сусіде, што возлюбили ся в Лемковині і єй богатій культурі.

Познаєме і такы особы, якым хоц народили ся в лемківскых родинах, не было дане выплекати лемківскости. Тото, што стратили і што было ім забране – то тіж єден з факторів будуючых образ.

Віртуальна вандрівка

Окрем фільму Фундация Пасия Жытя зрыхтувала вебсайт, на якым можеме одбыти віртуальну вандрівку по Лемковині. Коли кликнеме на карту, зайдеме до ріжных місцевости. Гын можеме одкрыти або знимку, або выімок фільму. Найдеме і материялы, якы не нашли ся в змонтуваным фільмі.

Ходячы віртуально по карті, одкрываме незнану Лемковину. Познаєме єй люди, якы днес жыют своім нормальным жытьом, а не сут лем в скансені – як в стереотиповій візиі Лемків і Лемковины.

Заохаме позерати. Познавайте Лемковину, яка фурт жыє, фурт ся розвиват і окрем того, што заховане в скансенах і памяти, продолжат своі прекрасны традиці, плекат язык і культуру. Модерный погляд на Лемків то хыбаль головна примета того проєкту.

Севериян КОСОВСКЫЙ, ЛЕМ.фм

(Публіклуєме в оріґіналї – лемківскімм варіантї русиньского языка.)