17. 7. 2018: Русиньска ватра розгорїла ся по девятый раз

Од пятніцї 13-го юла 2018-го року зачали ся до Малого Липника сходити любителї русиньской културы на 9-ый рочник Русиньской ватры, котрой головным орґанізатором є обчаньске здружіня молоды.Русины. Фестівал знова своїм проґрамом потвердив, же є єдным із найвызначнїшых пошырёвателїв досправдовой културы Русинів нелем Словакії, а і далшых держав.

 

Проґрам од пятніцї

Першы десяткы участників были в Малім Липнику, котрый находить ся в окресї Стара Любовня, вже в пятніцю. Од вечурнїх годин быв приправленый проґрам про тых, котры ся хотїли навчіти дашто о народных танцях, а головно, котры ся тым танцям хотїли і дакус приучіти.

Пятніцёва часть ватры одкрыла ся лекціёв Каткы Бабчаковой під назвов Втогды і днесь – стовкы років коло себе. Бабчакова є одборником на етнолоґію і фолклорістіку а професіолно ся народнов културов занимать. По їй лекції, котра была о танцях, нелем тых русиньскых, якы ся всокотили на теріторії Словакії, продовжовало ся практічнов частёв, у рамках котрой Бабчакова вєдно із солістом Владиміром Кендром вели школу танцїв із Камюнкы. Пятніцёвый проґрам закінчів ся забавов з Народнов музиков Радослава Кертіса.

 

З церькви під одкрыте небо

Суботнїй проґрам зачав у Ґрекокатолицькій церькви св. Козмы і Даміяна Божественнов літурґійв у церьковнославяньскім языку. Головным служытелём быв новоустановленый парох Мартін Терканіч, котрый хоць мав проповідь по словацькы, участным ся пару речінями приговорив і по русиньскы і так само брав пізнїше участь у културнім проґрамі.

По літурґії, котру співом окрасив церьковный хор із Старой Любовнї, вшыткы участны перешли в святочній процесії – в кроях і з русиньскыма прапорами, на місце одбываня проґраму. Тогорічнов новотов было, же проґрам не робив ся в містнім „плехачі“, старій бляшаній господарьскій будові на кінцю села, але на луцї, під одкрытым небом з професіоналнов сценов і великыма шатрами, про припад, жебы ся требало крыти перед доджом. Наконець шатра требало почас фестівалу хосновати вецераз, но нич то не змінило на тім, же тот рік была рекордна участь платячіх навщівників, і котры не были лем зо Словакії, Польщі, але і з такых держав, як Хорватія ці Білоросія. Мож конштатовати, же перенесїня фестівалу з інтерьєру до екстерьєру, збудованя професіоналной сцены і озвучіня принесло свої позітівны резултаты.

 

Фолкор і русиньскы голосы

Проґрам зачав традічно фолклорным пасмом, котрый модераторьскы вели Маріянна Железна і Володимір Чема. Як першы на сценї одпрезентовали ся гостї з Підкарпатя – ґрупа „Фатьови‟. Потім уж слїдовав калейдоскоп музичного і танечного фолклору, в рамках котрого мож было відїти жены з Малого Липника, танечників із ґрупы БАРДФА, Столичного джывкы, ФК Маковіця, Фолклорну ґрупу з Уяку, Порачан і гостів споза рікы Попрад, лемківскый ансамбель Терочка, котрый діє коло Стоваришіня Руська Бурса в Ґорлицях.

По богатім фолклорнім пасмі слїдовала коротка перерва, жебы приготовити сцену на так само класічну часть фестівалу – Вечур русиньскых голосів, у рамках котрого презентує ся русиньска співанка в модернїшых формах. Почас перервы могли участны відїти выставку присвячену нашым вызначным особностям і сторічніцї основаня 1-ой Чехословацькой републікы, котрій Округлый стіл Русинів Словеньска присвятый юбілейнык рік 2018. Так само было про навщівників приготовлене презентація документу од Здружіня інтеліґенції Русинів Словеньска.

Проґрам Вечур русиньскых голосів тот рік представив трёх інтерпретів. Православного священика, отця Мірослава Гуменика, ґрупу „Rusnack´s‟ з лідром Ладіславом Ладомиряком, котра перераблять русиньскы народны співанкы до різных модерных жанрів як рок ці фанкі і іщі на сценї все молоду, но успішну Народну музику Дрібна, котра собі на ватру взяла і посилу, знаму співачку Анну Сервіцьку.

По проґрамі, котрый скінчів дакус пізнїше, як было плановано, слїдовало тото, на што тїшыть ся каждый участник каждый рік – роспалїня ватры, котра горіла аж до другого дня. Закінчінём суботнёго проґраму была народна забава, котра так само была дакус інша, як попереднї рокы. Забаву не одограла модерна, сінтетізаторова ґрупа, якы познаме із забав, а Народна музика Шарішанцї з Пряшова, з традічныма музичныма інштрументами і цімбалом.

Офіціалный проґрам ватры закінчів ся в недїлю, в пополїдняйшых годинах, коли проходило окружне змаганя гасічів.

 

О рік юбілейно

Як было спомянуто, головным орґанізатором Русиньской ватры было здружіня молоды.Русины, но вдяка належыть і головным партнерам, котрыма были „PS agentúra і rusynshop.sk‟, за якыма стоїть попередній председа молодых Русинів, основатель фестівалу і сучасный директор радія русин ФМ і ведучій ансамблю Рутенія Петро Штефаняк. Якраз ёго аґентура і інтернетовый обход постарали ся о персоналне забезпечіня той події. Русиньска ватра бы не могла проходити без фінанчной підпоры Фонду на підпору културы народностных меншын і Фундації Татра банкы.

О рік то буде уж юбілейна 10-та Русиньска ватра в Малім Липнику. Маєме надію, же зістане так, як дотеперь, вірна тому, же є русиньсков і в рамках юбілею нас буде чекати знова якостный, може іщі богатшый проґрам, котрый презентує тоту найчістішу културу карпатьскых Русинів дома і за граніцями.

П. Медвідь