16. 10. 2019: Буковскый навщівив Меджілабірцї і Свідник. Половина меншыновых самосправ не інформує о языковых правах
• У Свіднику Ласло Буковскый (в центрї) положыв і вінець на гроб русиньского будителя Александра Павловіча. Вєдно з Буковскым были і ёго партайны колеґове Петро Крайняк (злїва) і Михал Ґоріщак.
Уповномоченый влады Словацькой републікы про народностны меншыны Ласло Буковскый14-го октобра 2019-го року навщівив Меджілабірцї і Свідник.
„По южных окресах теперь пришов шор на русиньскы села, жебы єм їх інформовав о правах і обовязках. Перша заставка была в нашім найрусиньскішім містї“ написав уповномоченый на свій офіціалный профіл на сітї Facebook о стрїчі в Меджілабірцях. Як далше інформовав, по Меджілабірцях слїдовала стріча зо старостами з реґіону Свідник. У Свіднику положыв і вінець на гроб русиньского будителя Александра Павловіча. Вєдно з Буковскым были і ёго партайны колеґове Петро Крайняк і Михал Ґоріщак.
Аж половина самосправ не інформує
Аж половина такзваных меншыновых самосправ не інформує своїх жытелів о їх правах, што до хоснованя языка народностной меншыны. Про аґентуру TASR то в понеділёк по стрїчі зо старостами меншыновых самосправ з окресу Меджілабірцї повів Буковскый.
„Обще можеме повісти, же села і орґаны верейной справы затля не зрозуміли, в позітівнім слова смыслї, же є ту даякый закон, котрый є платный і чінный 20 років, а при аплікації, жаль Богу, сьме десь в половинї,“ коментовав уповномоченый резултаты тогорічной справы о аплікованю языкового закона до практікы. Єдночасно повів, же резултаты суть о штось лїпшы як два рокы тому. За ёго словами, што до языків народностных меншын, вшыткы орґаны верейной справы суть повинны інформовати своїх обчанів, якы суть їх языковы права. Але і о тім, якы суть обовязкы орґанів односно членів народностных меншын.
„Тоты інформації они мусять публіковати на урядній таблї, або на добрї видительнім місцї в урядї, або перед урядом, наприклад, через урядну таблу або на вебсайтї. Жаль Богу, можеме конштатовати, же майже 50 процент сел і міст без різніцї окремых языків тот обовязок не решпектує,“ повів Буковскый.
Видить і далшы недостаткы
Далшы недостаткы нашов уповномоченый в рамках інформованости, котра дотулять ся областей огрожіня жывота, безпечности і маєтку обчанів. Іде наприклад о остеріганя, звернутя увагы різного характету, бо як повів про аґентуру, „в такзваных меншыновых селах вшыткы тоты інформації мусять быти зроблены і в меншыновім языку.“
В рамках недостатків Буковскый говорив і о абсенції двоязычных урядных формуларів. „В тій справі є найвекшый недостаток при ромскім, україньскім, а пак русиньскім языку. Мадярьскый язык є на тім лїпше,“ цітовала аґентура уповномоченого.
Штроф є послїднє рїшіня
Цїлём актуално реалізованых стрїч з представителями меншыновых самосправ є подля Буковского слов нелем інформованя о недостатках при дотримованю языкового закона, але передовшыткым даваня методічной і одборной помочі. В повязаню з тым припомянув, же в припадї абсенції двоязычных урядных формуларів суть самосправам напомічны наприклад термінолоґічны словникы, але так само языковы робочі ґрупы в рамках ёго уряду.
Далшым кроком, як повів, є, же вшыткых понад 600 меншыновых сел і міст на Словакії вызве ку направліню недостатків до встановленой даты. Самосправы будуть повинны оголосити, доколи то зроблять. Кедь ку тому не дійде, і кедь буде треба, уряд уповномоченого дістане ся ку даякым штрофам. Буковскый сам санкціонованя бере за послїднє рїшіня як досягнути направлїня недостатків.
Петро МЕДВІДЬ, ЛЕМ.фм