14. 5. 2020: Русин, котрый зробив ґраматіку про Ромів

Днесь, 14-го мая, собі припоминаме 175 років од народжіня (актуалізовала редакція АРК в СР: 180 років од народжіня а 14. 9. 2020 буде 135 років од смерти) Юрія Ігнаткова. Хто то быв і чім записав ся нелем до русиньской історії?

Народив ся Юрій Ігнатков 14-го мая 1840 року в Михалївцях. Хоць не жыв довго, бо умер лем 45-річный, свій жывот жыв барз актівно. Робив як педаґоґ і журналіста. По закінчіню універзіты Ігнатков учів латиньскый, староґрецькый і російскый язык на ґімназії в Будапештї. Быв і дописователём русиньскых новинок „Слово“, друковане у Львові, і до новинок „Вѣстникъ...  для русиновъ Австрійской державы“, котры выходли у Віднї. Таксамо писав і до словацькых новинок „Pešťbudínske vedomosti“.

Ігнатков безуспішно намагав ся засновати русиньскы новинкы в Будапештї. Пізнїше одышов до Ужгорода і робив у редакчній радї першых русиньскых новинок, котры выходили на Підкарпатю під назвов „Свѣт“. В тых роках зачав і учіти на ужгородьскій ґімназії. То але не тырвало довго, лем єден рік. Запричінене то было тым, же державны орґаны были проти ёго статям в новинках, котры были заміряны на русиньскый жывот і російску літературу з підкреслїнём погляду на тоты темы в рамках панславізму і крітічной позіції до політікы мадярізації, котра в тім часї проходила в Угорьску нелем в одношіню ку Русинам, но і ку далшым народам.

У 1867 роцї Ігнатков быв післаный назад до Будапешту, де знова безуспішно намагав ся засновати русиньску ґазету під назвов „Отечество“. Пізнїше дістав функцію у містї Левоча а пак у містї Лученець, де пропаґовав ідею сполупраці меджі Русинами і Словаками. В тім часї продовжовав у писаню на тему русиньского жывота до львівскых старорусскых новинок „Слово“, але таксамо в тім часї писав інформачны нарисы про шыроку публіку Угорьска на тему вопросів російской і польской літератур.

І кедь ся Ігнаткови не дарило засновати русиньскы новинкы, быв знаменитым языкознателём. Ёго науковы роботы о вопросах общого і славяньского языкознательства выходили у 1860-ых і 1870-ых роках в мадярьскім журналї „Országos tanáregyleti kőzlőny“. Інтелектуалны заінтересованя Ігнаткова были бырз шырокы – од проблемів взаємности меджі індоевропскыма языками, впливу хрестных походів на европску културу аж по давну ґрецьку поезію. Но што є найінтереснїше, якраз він быв автором першой ґраматікы ромского языка, котра была публікована в Угорьскім кралёвстві під назвов „Cigány nyelvtan“ у 1877 .

Умер Юрій Ігнатков у Лученцї 14-го септембра 1885 р.

Петро МЕДВІДЬ, ЛЕМ.фм, оброблено подля жрідла: Iван ПОП, „Енциклопедія історії та культури карпатських русинів“ зоставителїв П. Р. Маґочія і І. Попа, Ужгород: Видавництво В. Падяка, 2010, с. 251, звыразнїня писма: А. З..