13. 6. 2016: Гляданый документ о Ужгородьскій унії чекав на обявлїня в Пряшові

10-го юна 2016-го року проходила на Ґрекокатолицькім архієпіскопскім уряді в Пряшові прес-конференція, на котрiй пряшівскый архієпіскоп і метрополіта Ян Бабяк, мукачівскый єпархіaлный єпіскоп Мілан Шашік, шефредактор ґрекокатолицького часопису Slovo отець Юрай Ґрадош і говорця Пряшівской архієпархії отець Любомір Петрик представили цíнный документ із Ужгородьской унії, котрый 4-го мая 2016-го року ідентіфіковав у фондї „Друґет з Гуменного“ ґрекокатолицькый священик Юрай Ґрадош. Спомянутый фонд ся находить в Штатнім архіві в Пряшові, в містьскій части Нижня Шебастова. Цїнный документ, о котрого захованю ці єствованю обще много історіків дотеперь похыбовало, так цїлый час чекав на своє обявлїня в центрї Ґрекокатолицькой церькви на Словакії – в Пряшові. Інформовав о тім Інформачный центер Пряшівской архієпархії на офіціалнім сайтї архієпархії.

„Іде о оріґіналный документ із 24-го апріля 1646-го року, котрый документує прямо акт підписаня Ужгородьской унії. Дотеперь ся спохывнёвало, же в день унії быв підписаный будьякый документ, докінця дакотры історіци і теолоґы спохыбнёвали і унію вообще. Но знайджіня документу, підписаного мінімално шістьдесят трёма священиками, тоты шпекулації вывертать. Підписы треба іщі ідентіфіковати ґрафолоґом, бо ся вказує, же є їх веце, як ся дотеперь споминало в пізнїшім документї з 15-го януара 1652-го року,“ цїтує пресова справа Ґрадоша.

Презентованый документ є твореный двогарком добового папіря, на котрім є водознак. Перша сторінка обсягує латиньскый текст. На другій половинї першой сторінкы і на слідуючій сторінцї суть кіріліков записаны підписы священиків. Ку ідентіфікації документу дішло в рамках архівного баданя Юрая Ґрадоша при писаню дізертачной роботы, котра має быти єднов із публікацій едіції Ґрекокатолицька церьков на Словакії (Gréckokatolícka cirkev na Slovensku) із нагоды ближаючого ся 200-го юбілею выникнутя ґрекокатолицькой Пряшівской єпархії, котра была оддїлена од Мукачовской єпархії. Унікатному обявлїню помогло, же в роках 2001 – 2008 предметный фонд ушоровала Др. Даніела Пеллова. Документ ся нашов у роцї, коли собі Ґрекокатолицька церьков припоминать 370 років од Ужгородьской унії.

На зачатку тексту ся пише: „Мы, ниже підписаны, чіниме в менї своїм і нашых наслїдників, же признаваючі найосвіченїшого і надостойнїшого пана, пана Юрая Якушіча ітд., яґерьскоґо єпіскопа ітд., і ёго законных наслїдників у Яґерьскім епіскопстві за нашых правдивых і законных єпіскопів, ордінарів, прелатів і дієцезанів, ёму або їм вшыткым, і то посередедництвом вызнаня віры і присягы обіцяме і присігаме повинну почливость і послухняность, як і саму духовну і церьковну юрісдікцію або таку, яка їм приналежыть…“ Текст продовжує далше і є закінченый: „В Ужгородї 24-го апріля 1646-го року.“

Ужгородька унія была актом зъєдиненя духовенства із Католицьков церьквов на теріторії северовыходного Угорьска, на теріторії втогдышньой Мукачовской єпархії. Днесь суть прямыма наслїдниками той унії штири державы, в котрых суть днесь церьковны штруктуры, якы вышли із Мукачовской єпархії – Україна (Закарпатьска область), Словакія, Мадярьско і Румунія. Непрямо тота унія днесь дотулять ся далшых держав, до котрых пришли еміґранты. Конкретно іде о Споєны штаты Америкы, Канаду, Сербію і Чеську републіку, де были выбудованы властны церьковны штруктуры. Ужгородьску унію підписали головно священици із Друґетовых панств в Ужскій, Земпліньскій і Шарішскій жупах. Як інформує сайт Пряшівской архієпархії, документ быв правдоподобно допереду приготовленый, на місцї прочітаный і участныма священиками підписаный. Так перешли під юрісдікцію яґерьского католицького єпіскопа Юрая Якушіча.

Ґрекокатолицька церьков бере найджіня того документу за єден із найвекшых обявлінь в їй історії.

Петро Медвідь

Фотоґрафії: www.grkatpo.sk