13. 5. 2020: Русиньскый музей знова одкрытый про людей. Планує новы експозіції

Словацькый народный музей – Музей русиньской културы в Пряшові по нарядженім закрытю своїх просторів в дослїдку рештрікцій, котры были прияты в повязаню з пандеміёв нового тіпу коронавірусу, котры платили од 12-го марца 2020-го року, 6-мая знова одкрыв свої браны про людей.

Хоць в обмедженім режімі, но предці лем уж мож іти посмотрити ся на експозіцію русиньского музею, котрый вже роздумує о тім, коли зробить події, якы мав напланованы од марца і о новых стабілных експозіціях.

Почас карантены відеа

Хоць были експозічны просторы закрыты скоро два місяцї, музей єднако, як і многы далшы подобны інштітуції, комуніковав із своїма любителями онлайн.

Почас карантены были приготовлены відеа, якы мож посмотрити собі на муйзенім каналї в сервісї Youtube, в котрых ся представлює творчость русиньскых писателїв. Свій простор у відеах вже дістали Осиф Кудзей, Штефан Сухый, Штефан Смолей, Владїслав Сивый і Марія Мальцовска. Одпрезентована была і творчость карікатур Федора Віца зо серіалу Ілько Сова з Баюсова. На русиньского маляря Михала Чабалу собі в далшім короткім відеодокументї заспоминали Михал Бицко, співоснователь і довгорічный куратор Музею модерного уменя Енді Варгола в Меджілабірцях, і Федор Віцо.

Музей не забыв ани на найменшых, кедь приготовив і три приповідкы, котры так само, як і творчость русиньскых писателїв, начітала Яна Трущіньска-Сива, котра є в музею на позіції културно-пропаґачного менежера.

Планованы акції были зрушены

Музей мав притім приготовленый богатый план акцій, котры мали одбыти ся в місяцях марец і апріль.

„Карантена, значіть запертя музею про навщівників, про вшыткы чуджі особы в музею, нам была наряджена 12-го марца, і то якраз в день, коли сьме мали пририхтовану презентацію інтересной книжкы Анатолій Кралицькый. Творы, котру выдав Інштітут русиньского языка і културы Пряшівской універзіты в Пряшові, причім едіторы книжкы Валерій Падяк і Михал Павліч были на презентацію пририхтованы,“ повіла в розговорї про офіціалный сайт Словацького народного музею директора Музею русиньской културы Люба Кралёва.

На подію было зрежіроване і літературно-драматічне пасмо з акторами Театру Александра Духновіча в Пряшові, котры собі выбрали свої тексты і зробили дакілько проб. Акція нажаль зістала незреалізована.

Як далше директорка інформовала, на другу половину марца быв приготовленый далшый медайлон русиньскых особностей. Тот раз ся мав презентовати Михал Бицко і ёго творчость. „Пан Бицько вже дакілько місяцїв перед тым комуніковав, выберали ся ёго віршы, ёго музика, знимкы, пасажы з біоґрафії,“ повіла Кралёва о далшій незреалізованій події.

Музей собі хотїв припомянути і рочніцю такзваного Пряшівского собору. На кінцю апріля мала одбыти ся бесїда з професором Петром Штураком, ґрекокатолицькым священиком, історіком, котрый є моментално і деканом Ґрекокатолицькой теолоґічной факулты Пряшівской універзіты. Діскусія в музею мала быти в рамках толеранції, як повіла Кралёва, і за участи представителїв Православной церькви.

„Теперь роздумуєме, ці то будеме пересувати на пізнїше. В нашім музею то мала быти подія року,“ конштатовала директорка.

Но нелем події про навщівників были зрушены. 21-го апріля мало проходити засїданя Комісії на творіня збірок при Словацькім народнім музею – Музею русиньской културы в Пряшові. На засїданю ся мала схвалити зміна дарованых предметів културной вартости на збірковы предметы, жебы музейници годны были їх зарадити до збіркового фонду, котрый подля слов Кралёвой хотять зачати будовати іншак як дотеперь.

Православна експозіція і черезгранічный проєкт

„По зновуодкрытю зачінаме з радостёв і надхненём реалізовати події, котры сьме з причіны пандемії коронавірусу не могли дотеперь зреалізовати, главно тоты, котры были приготовлены на місяць марец,“ повіла в інтервю директорка.

За їй словами в короткім часї вырїшать, котры з планованых подїй на тот рік будуть годны зреалізовати по примушеній і неочекованій перерві.

„Но бізовно докінчіме приготовлїня стабілной православной выставкы, котра, вірю, буде обогачінём експозічной діялности в нашім музею.“ Дотеперь была в музею лем стабілна експозіція ґрекокатолицькых літурґічных предметів.

„Будеме так само чекати, ці выйде наш черезгранічный проєкт на выбудованя стабілной Історічной експозіції в Словацькім народнім музею – Музею русиньской културы в Пряшові, котров бы сьме хотїли несподївати нашых навщівників. Бо хочеме людём на Словакії представити історію і културу Русинів в модерній подобі, котра є односна выставній музейній діялности 21-го столїтя. Но без векшой фінанчной дотації, яку нам уможнює наш звычайный бюджет на рік, тоту найважнішу візію перебудовы бывшых цісарьскых кадетьскых касарень з часів Австро-Угорьской імперії на модерный музей културы і історії Русинів на Словакії не будеме годны зреалізовати,“ повіла о планах музею ёго директорка.

Петро МЕДВІДЬ, ЛЕМ.фм, жрідло фотоґрафії: СНМ – МРК в Пряшові.