11. 6. 2021: Словацька влада схвалила оцїнку о поставлїню і правах членів народностных меншын
Словацька влада в середу, 9-го юна 2021-го року, на своїм засїданю схвалила Справу о поставлїню і правах членів народностных меншын за період років 2019 – 2020.
Документ, котрый оцїнює дворічный період, передложыв уповномоченый влады Словацькой републікы про народностны меншыны Ласло Буковскый.
За порядком вже сема оцінка, котра сумарізує дотеперїшнїй розвиток в окремых областях дотримованя прав членів народностных меншын, вказує области, де дішло до проґресу, але і тоты, де зістали недостаткы, причім обсягує і рекомендації на злїпшіня сітуації.
Меншыны зістали без парламентного заступлїня
Документ припоминать, же на єднім боцї было вызначным, же Проґрамове выголошіня влады першый раз было переложене і до меншынового языка – мадярьского, но на другім боцї ся конштатує, же першыраз од взнику Словацькой републікы в Народній радї СР не є ани єдна політічна партія, котра бы репрезентовала інтересы народностных меншын.
Уповномоченый конштатує, же в области меджінародных обовязків Словакії ся вказує потрібнов ефектівнїша коордінація імплементації окремых рекомендацій Рамкового договору на охорону народностных меншын, Европской харты реґіоналных або меншыновых языків, як і Універзалной періодічной оцїнкы Рады Орґанізації зъєдиненых народів про людьскых права і білатералных обовязків на уровни окремых міністерьскых резортів.
Реґрес в меншыновій културї
Оцїнка припоминать, же в области інштітуціалного забезпечіня меншыновой културы дішло до реґресу, зато в тій области з боку державы треба укрїпити інштітуціоналне забезпечіня і механізмы одборной і методічной помочі на вшыткых уровнях.
Документ вказує на факт, же вызначну міру підпоры културы народностных меншын мають у своїй ґесції высшы теріторіалны цїлкы (жупы) як зряджователї, але і як тоты, котры на то давають дотації в области підпоры реґіоналной културы. З той причіны треба, жебы жупы выпрацовали стратеґії охороны і розвитку меншыновой културы і до їх творїня залучіли і меншыновы орґанізації, припадно представителїв меншын.
В повязаню з тым бы ся жадало, жебы в реґіонах, в котрых жыють народностны меншыны, были яснїше дефінованы задачі предметных орґанізацій і заряджінь з односным персоналным забезпечінём, а то і в одношіню ку успокоёваню меншыновых културных потреб.
В школстві веце позітівных змін
В области народностного школства дішло до веце позітівных змін, ко чому належыть і розшырїня права на переплачаня подорожных вытрат на транспорт школяря із села, де жыє, до найблизшой школы з навчалным языком народноснтой меншны.
Но в тій области і далше хыбує односна леґіслатівна управа, што зіставать вызвов і до будучности. Єднако зіставать актуалнов задачов укрїпити процес звертаня увагы на шпеціфікы выховно-освітнїх потреб особ, котры належать ку народностным меншынам і етнічным ґрупам, якы выходять з роздїлных условій і пожадавок, включно навчаня в їх материньскім языку.
Треба освіту і про урядників
Документ звертать увагу на то, же недостаток фінанчных средств є єдным із найважнїшых причін неуспокоївого ставу аплікованя языковых прав народностных меншын.
Орґаны і інштітуції верейной справы припоминають, же на просаджіня меншыновых языковых прав є важнов підпора языкового компетенчного навчаня робітників, як і далша одборна підпора. Треба і таке наставлїня централного порталу верейной справы, котре уможнить і підпорить уплатнёваня языковых прав і в рамках електронічного урядного контакту.
Уповномоченый Буковскый припоминать, же дотеперь в практіцї не суть в повній мірї наповнены внутрїшнёдержавны, але ани меджінародны обовязкы.
Петро МЕДВІДЬ, ЛЕМ.фм, ґрафічна і языкова управа: ред. АРК в СР, жрідло фотоґрафії: TASR.
