11. 6. 2021: Баланс в козмосі, історіци і културолоґы

Глава україньского парламентного комітету, котрый має дїяти і в области людьскых прав, бісїдує о „вываженім“ приступі односно вопросу узнаня Русинів на Українї. Забывать, же не дїлиме ябка меджі дві дїти, але бісїдуєме о народностных правах.

Комітет з вопросів людьскых прав, деокупації і реінтеґрації натеперь окупованых теріторій, народностных меншын і меджінародностных односин Верьховной рады Україны пришов на кінцю мая до Ужгорода, жебы діскутовати з меншынами. Єднов з причін є і приготовлїня новой пропозіції закона о народностных меншынах.

Главі комітету, народному посланцёви Дмитрови Любінцёви, быв поставленый і вопрос односно можности узнаня Русинів як окремого народа, народностной меншыны на Українї.

Любінець ся в одповідї не справовав як тот, кому бы мало лежати на сердцї добро вшыткых меншын, кедьже є главов парламентного орґану, котрый бы ся тым подля назвы мав інтересовати. Скорїше ся справовав як далшый майстер еквілібрістікы, якых сьме вже чули не раз, ани не двараз.

Посланерць хоче ку Русинами приступати „выважено“. За ёго словами то не значіть, же не мож змінити позіцію Україны што до Русинів. Але на другім боцї ся односно того натїгують „історіци“ і „културолоґы“, ці сьме окремый народ або нїт, но і він як посхланець не може ся поставити на єдну сторону.

Таку еквілібрістіку бы собі міг доволити даякый далшый „історік“ або „културолоґ“, котрый бы собі не хотії погнівати тых або тамтых колеґів. Но од главы меншынового комітету, котрый має в назві і людьскы права, бы ся наопак мала очековати ясна одповідь. А кедьже такы орґаны выникають, жебы передовшыткым охранити тых слабшых, котрым споминаны права суть спераны, пак бы ся од Любінця чекало, же наперек „історікам“ і „културолоґам“, в перекладї наперек русинофобам, поставить ся на бік тых слабшых в цїлім дїлї, на бік Русинів.

Іщі давнїше в медіях перелетїло, як споминаный посланець грав почас засїданя парламенту онлайн шахы. Відїти, же і теперь пробовав робити стратеґічны шаховы позіції. Тадь до чорта Русинів не послав, на другім боці ани русинофобів. Но така гра в шахы уже  давно пересмотрена тыма, котры о тот вопрос інтересують ся.

Вопросом і так зіставать, што розуміти під „вываженым“ приступом односно Русинів. Што піде на тоту вагу, котра буде важыти з єдного і з другого боку? Можеме то зрекапітуловати холем в основных пунктах.

На україньску миску ваг даме рїшіня комінтерны з 1920-ых років, пак насилну українізацію главно од 1944-го року, кедь пришла Червена армада, пак довгы рокы українізації і індоктрінацію наукы – і той історічной а културолоґічной, тезов, же Русины суть Українцї і теперь вже 30 років продовжованя той коміністічной фрашкы в рамках незалежной Україны.

Ідеме на миску ваг, де бы мали быти русиньскы „кілоґрамы“. Возродный рух незалежный од україньского возродного руху в половинї 19-го столїтя вєдно з далшыма днесь неспохыбнёваныма народами. Окреме, незалежне на Українцях, котры собі робили властны републікы, рїшіня русиньской політічной репрезентації в Споєных штатах і дома о тім, же ся теріторії Русинів приєднають до складу Чехословакії. Приятя того рїшіня на меджінародній сценї вітязами 1-ій світовій войны а записаня до мірного договору, же іде о теріторію Русинів на юг од Карпат. В тім часї о Українцях і їх републіках не могли не знати, лемже в мірнім договорї ся говорить о Русинах, і не мож ся выгваряти на „старый етнонім“ Українцїв. Право на самовызначіня народів, платне уж понад 100 років, котре є платным про вшыткы народы, і про Русинів. Конштітуція Чехословакії, котра говорить єднако як і мірный договор о русиньскій автономії. Але і много далшых історічных документів, дій, на котры бы треба было омного веце простору. Што найосновнїше, же по владї комуністів вшыткы державы, якы набрали демократічный напрям, узнали назад Русинів, котры в тых державах все жыли, а лем Україна зіставать зо своїма „історіками“ і „културолоґами“ ментално на засїданю комінтерны. А навеце є Україна так само сіґнатарём меджінародных договорів, котры мають меншыны хранити, меншыновы права мать і у своїй конштітуції.

Но і як теперь? Коли то буде выважено, але главно, чом бы то мало быти выважено? Вагы суть єднозначно на нашім боцї, а і кебы не были, не дїлиме ябка меджі дві дїти так, жебы мали єднако. Бісїдуєме о людьскых і народностных правах. В них все помагать ся слабшому.

Любінець бісїдовав, як кебы хотїв досягнути баланс в козмосї. Але тото од нёго нихто не хоче. Бісїдуєме о правах народа, якый баланс? З кым? З чім? Будь права суть, або не суть. А найлїпше на тім є, же кебы дав тым своїм „історікам“ і „културолоґам“ задачу зробити баланс в козмосї, нашу планету своїма незгодами выхылять із оси до пятёх минут.

 

Петро МЕДВІДЬ, статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Ґрафічна і языкова управа: ред. АРК в СР.

Фото: Mona Tootoonchinia / Pixabay.

 

Script logo